Τι είναι η κοιλιοκάκη; Υπάρχει θεραπεία;

Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια πάθηση του πεπτικού συστήματος. Συγκεκριμένα αποτελεί μια εντεροπάθεια του λεπτού εντέρου η οποία προκαλείται όταν άτομα με γενετική προδιάθεση καταναλώσουν γλουτένη, μια πρωτεϊνη που λαμβάνεται μέσω της διατροφής. Όταν ένα άτομο με κοιλιοκάκη καταναλώσει ένα τρόφιμο που περιέχει γλουτένη προκαλείται μια φλεγμονώδης αντίδραση στο λεπτό έντερο, με αποτέλεσμα αυτό να τραυματίζεται και σταδιακά να ατροφεί, οπότε και παρουσιάζεται δυσαπορρόφηση των θρεπτικών συστατικών της τροφής. Η πάθηση υπολογίζεται ότι επηρεάζει το 1% του γενικού πληθυσμού, ενώ η εκτίμηση της "Εταιρείας Νόσου για την Κοιλιοκάκη" (αφού δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία) είναι ότι στην Ελλάδα έχουν διαγνωστεί τουλάχιστον 1500 άτομα όλων των ηλικιών με κοιλιοκάκη.

Τι είναι η γλουτένη; 

H γλουτένη είναι στην ουσία μια πρωτεϊνη που βρίσκεται κυριώς στο σιτάρι, στο κριθάρι και στη σίκαλη. Γλουτένη επίσης περιέχουν και άλλα δημητριακά που συνδέονται στενά με τα προαναφερθέντα. Αντίθετως η βρώμη δεν περιέχει γλουτένη. 

Συμπτώματα πασχόντων

Το βασικό σύμπτωμα στα άτομα με κοιλιοκάκη είναι η διάρροια. Λόγω της δυσαπορρόφησης των συστατικών της δίαιτας εμφανίζεται υποθρεψία και απώλεια βάρους, ενώ μπορεί το άτομο να αισθάνεται κούραση, αδυναμία, πόνο ή/και πρήξιμο στην κοιλιά και να έχει τάση για εμετό. Όσο η διάγνωση καθυστερεί είναι πιθανό να εμφανιστεί έλλειψη σιδήρου, οστεοπενία και ελλειπής σωματική ανάπτυξη στα παιδιά. Επίσης έχουν παρατηρηθεί νευρολογικά και ψυχιατρικά προβλήματα, προβλήματα στο δέρμα και αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων όπως ο διαβήτης και νοσήματα του θυρεοειδούς.

Δεν είναι σπάνιες οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά σε άτομα με την πάθηση-τα βασικότερα απο αυτά είναι ο σίδηρος, το ασβέστιο, το φυλλικό οξύ, και οι λιποδιαλυτές βιταμίνες D & Κ. 

Αντιμετώπιση 

Στα άτομα που έχουν διαγνωστεί με την πάθηση συστήνεται η δια βίου αποφυγή των τροφίμων που περιέχουν γλουτένη (δίαιτα ελεύθερη γλουτένης). Η εφαρμογή της συγκεκριμένης δίαιτας προκαλεί σημαντική βελτίωση στα συμπτώματα και μερική ή πλήρη αποκατάσταση του εντερικού βλεννογόνου. Ωστόσο παρόλη την αποφυγή τροφίμων με γλουτένη δεν παρατηρείται πάντοτε αναστροφή των διατροφικών ελλείψεων. 

Είναι προφανές ότι μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης δεν είναι καθόλου απλή κι εύκολα εφαρμόσιμη, λόγω της ευρείας διάδοσης του σιταριού, του κριθαριού και της σίκαλης σε πλήθος προϊόντων, φυσικών κι επεξεργασμένων. Γι αυτό η επίσκεψη στο διατροφολόγο μετά τη διάγνωση της νόσου κρίνεται αναγκαία προκειμένου ο πάσχων να λάβει τις απαραίτητες οδηγίες για να τροποποιήσει κατάλληλα τη δίαιτά του. Επίσης είναι σημαντικό να αναγνωριστούν άμεσα τυχόν διατροφικές ελλείψεις και να αντιμετωπιστούν άμεσα. Τέλος, ο ειδικός της διαττροφής θα κατευθύνει το άτομο με κοιλιοκάκη ώστε να επιτύχει καλύτερη συμμόρφωση της δίαιτας σε όποιο περιβάλλον κι αν βρίσκεται, για να μη διαταραχθεί μεταξύ άλλων και η κοινωνική του ζωή (π.χ. οδηγίες για την επιλογή τροφίμων, για τους κατάλληλους συνδυασμούς, για το φαγητό εκτός σπιτιού κ.α.). 

Σε αρκετές περιπτώσεις βοηθά μια επίσκεψη σε έναν ειδικό της ψυχικής υγείας καθώς συνήθως επηρεάζεται, τουλάχιστον στην αρχή, η ψυχολογία του ατόμου που ανακαλύπει ότι πάσχει απο κοιλιοκάκη.

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Αναφορές :

Abenavoli L., Delibasic M., Peta V., et al. Nutritional profile of adult patients with celiac disease. Eur Rev Med Pharmacol Sci 2015;19:4285-4292

Theethira TG., Dennis M. Celiac disease and the gluten-free diaet : consequences and recommendations for improvement. Dig Dis 2015;33(2):175-82

www.coeliac.gr