Τι είναι αυτό που μας παχαίνει τελικά ;

Είναι πλέον καλά τεκμηριωμένο απο πλήθος μελετών ότι η παχυσαρκία είναι το αποτέλεσμα της αυξημένης ενεργειακής πρόσληψης σε συνδυασμό με τη μειωμένη ενεργειακή κατανάλωση. Με απλά λόγια, ένα άτομο θα αυξήσει σημαντικά το βάρος του όταν τρώει περισσότερο φαγητό απο αυτό που χρειάζεται και ταυτόχρονα δεν κινείται όσο θα έπρεπε. Το βάρος θα συνεχίσει να αυξάνεται όσο το άτομο συνεχίζει να έχει αυτή τη διατροφική συμπεριφορά για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι δυο βασικοί παράγοντες που οδηγούν στην παχυσαρκία είναι λοιπόν η δίαιτα και η άσκηση. Όμως αυτοί οι δυο παράγοντες επηρεάζονται και απο το συνολικό περιβάλλον μέσα στο οποίο τρεφόμαστε και ζούμε αλλά και απο την προσωπικότητα του ατόμου. Για να κατανοήσει κανείς καλύτερα το πως φτάνει να συσσωρεύει πολλά κιλά επιπλέον στο σώμα του αρκεί να αναλογιστεί κάποια χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής του. 

1. Διαιτητικοί παράγοντες αύξησης βάρους. Όταν ένα άτομο επιλέγει τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και ζάχαρη, ενεργειακά πυκνά τρόφιμα (πολλές θερμίδες σε μικρή ποσότητα), τρώει συστηματικά μεγάλες μερίδες ενώ απο την άλλη δεν τρώει συχνά φρούτα-λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης, παραλείπει γεύματα (όπως π.χ. το πρωινό) είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα αυξήσει σημαντικά το βάρος του.
2. Φυσική δραστηριότητα. Όσο σημαντικό είναι να προσέχει κανείς τη διατροφή του άλλη τόση σημασία έχει να μην κάνει καθιστική ζωή. Άτομα δραστήρια στην καθημερινότητά τους, είτε ασκούνται συστηματικά είτε όχι, έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να διατηρήσουν ένα σταθερό σωματικό βάρος. 
3. Βιομηχανοποίηση τροφής. Η πλειονότητα των τροφίμων που βρίσκει κανείς στην αγορά είναι επεξεργασμένα και συνήθως περιέχουν πολλά λιπαρά, ζάχαρη και συνεπώς αρκετές θερμίδες. Επίσης υπάρχουν πλέον πολλά εστιατόρια, ταχυφαγεία (fast food) και άλλα παρόμοια μαγαζιά που προσφέρουν φαγητό στο δρόμο, το οποίο απέχει πολύ απο το συνιστώμενο. Είναι δύσκολο κανείς να αντισταθεί και ν'ακολουθήσει μια υγιεινή διατροφή σε ένα τέτοιο περιβάλλον. 
4. Χαμηλό εισόδημα. Τα υγιεινά τρόφιμα που βοηθούν ταυτόχρονα και στη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους είναι κατά κανόνα ακριβά (π.χ. ψάρι, λαχανικά, τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες κ.α.) οπότε κάποιος που δεν έχει την οικονομική δυνατότητα δε θα έχει και εύκολη πρόσβαση σε αυτά τα τρόφιμα.
5. Κακή διάθεση ! Το φαγητό πλέον δεν καλύπτει μόνο τις βιολογικές μας ανάγκες αλλά κυρίως τις συναισθηματικές. Πολλοί είναι εκείνοι που καταφεύγουν στο φαγητό για να ξεπεράσουν το θυμό ή τον εκνευρισμό τους οπότε η απάντηση στο στρες είναι τρόφιμα "παχυντικά" που βελτιώνουν άμεσα τη διάθεση.
6. Διαπροσωπικές σχέσεις. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ποσότητα και η ποιότητα φαγητού που θα καταναλώσει κάποιος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό απο τα άτομα που βρίσκονται γύρω του, στο οικογενειακό, επαγγελματικό και φιλικό περιβάλλον. Εάν τα πρόσωπα που συμβιώνετε έχουν κακές διατροφικές συνήθειες είναι πολύ πιθανό να τις "μεταδώσουν" και σε εσάς...

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Βιβλιογραφία :

Giskes K., Lenthe F., et al. A systemativ review of enviromental factors and obesogenic dietary intakes among adults : are we getting closer to understanding obesogenic environments ? Obesity Reviews 2011;12:e95-e106

Lakerveld J., Mackenbach J. The Upstream Determinants of Adult Obesity. Obes Facts 2017;10:216-222

Mattes R., Foster GD. Food Environment and Obesity. Obesity 2014;22:2459-2461