Είμαι καρκινοπαθής..πώς πρέπει να τρέφομαι ;

Πολλές μελέτες για αρκετά χρόνια έχουν ασχοληθεί με την επίδραση της διατροφής στον καρκίνο, κυρίως όσον αφορά στην πρόληψη. Όμως τι γίνεται με εκείνους τους ανθρώπους που έχουν ήδη νοσήσει απο καρκίνο ; Ποιά θα πρέπει να είναι η διατροφή όσων κατάφεραν και ξεπέρασαν το νόσημά τους και είναι σήμερα σε καλή γενική κατάσταση ; 

Τα άτομα που έχουν διαγνωστεί σε κάποια στιγμή της ζωής του με καρκίνο ονομάζονται καρκινοπαθείς και όσοι τον έχουν ξεπεράσει επιζήσαντες καρκίνου. Οι καρκινοπαθείς συχνά είναι πιο ευαισθητοποιημένοι σε θέματα διατροφής καθώς αναζητούν πληροφορίες γα τα τρόφιμα αλλά και διάφορα συμπληρώματα που θα συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. 

Όντως, όπως έχει φανεί απο σχετικές έρευνες η δίαιτα που ακολουθεί ένας καρκινοπαθής και οι διατροφικές επιλογές που κάνει επηρεάζουν την εξέλιξη του νοσήματος, την πιθανότητα επανεμφάνισης του καρκίνου ή κάποιας μετάστασης αλλά και συνολικά το προσδόκιμο επιβίωσης. 

Χαρακτηριστικά προτεινόμενης διατροφής

Αναλογία συστατικών δίαιτας

Επειδή οι καρκινοπαθείς βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο και για άλλα νοσήματα, όπως π.χ. καρδιαγγειακή νόσο, οι προτεινόμενες συστάσεις είναι παρόμοιες με εκείνες για καρδιοπαθείς, δηλαδή προτείνεται τα λίπη στη δίαιτα να είναι της τάξης του 20-35% των συνολικών θερμίδων, οι υδατάνθρακες 45-65% και οι πρωτεϊνες 10-20% (τουλάχιστον 0,8γραμμάρια/Κg βάρους) των ημερησίων θερμίδων.

Σύσταση δίαιτας  

Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, πουλερικά και ψάρια έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με μειωμένη θνησιμότητα σε καρκινοπαθείς. Αντίθετα ένα διατροφικό πρότυπο που περιλαμβάνει συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος, επεξεργασμένου κρέατος (κυρίως αλλαντικά), επεξεργασμένων προϊόντων γενικότερα, τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη και λιπαρά συσχετίστηκε με αύξηση στην επανεμφάνιση του καρκίνου και μικρότερη συνολική επιβίωση.  

Επιλογές τροφίμων 

Για να καλύψουν τις πρωτεϊνικές τους ανάγκες οι καρκινοπαθείς συστήνεται να προτιμούν τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεϊνη και ταυτόχρονα χαμηλά σε λιπαρά, όπως είναι τα ψάρια, τα πουλερικά χωρίς την πέτσα, τα όσπρια, τα αβγά, τα ημιαποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά, οι ξηροί καρποί. 

Απο τα δημητριακά θα πρέπει να προτιμώνται τα ολικής άλεσης καθώς περιλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέταλλα και ιχνοστοιχεία που χρειάζεται ο εξασθενημένος οργανισμός των καρκινοπαθών. Επίσης τα φρέσκα φρούτα και οι σαλάτες υπερέχουν ως τρόφιμα επειδή περιλαμβάνουν συστατικά που δυνητικά παρεμποδίζουν την εξέλιξη του καρκίνου, όπως είναι τα ενεργά φυτοχημικά, οι φυτικές ίνες, διάφορες αντιοξειδωτικές ουσίες. 

Όσον αφορά τα λιπαρά συστήνεται να επιλέγονται τρόφιμα πλούσια σε μονοακόρεστα και ω-3 λιπαρά (ψάρια, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί) καθώς έχει βρεθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο καρδιοπαθειών, αυξάνουν το προσδόκιμο επιβίωσης και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής.

Τα διάφορα γλυκίσματα δεν έχει βρεθεί ότι επηρεάζουν άμεσα την επανεμφάνιση του καρκίνου, καλό είναι όμως να περιορίζεται η κατανάλωσή τους γιατί δεν περιέχουν πολλά θρεπτικά συστατικά αλλά "κενές θερμίδες". Τα τρόφιμα αυτά συνήθως αντικαθιστούν άλλες θρεπτικές τροφές στη δίαιτα ενώ σε μεγάλες ποσότητες αυξάνουν και το βάρος οπότε όσο λιγότερο καταναλώνονται τόσο το καλύτερο.

Αλκοόλ

Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να έχει και θετικά και αρνητικά αποτελέσματα. Όπως φαίνεται μέσα απο σχετικές μελέτες η μικρή έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να έχει προστατετυική επίδραση στην υγεία της καρδιάς. Αντίθετα η μεγάλη και συχνή πρόσληψη αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου. Η σύσταση για το πόσο αλκοόλ μπορεί να καταναλώνει ένας καρκινοπαθής εξαρτάται απο το στάδιο του νοσήματος, την ύπαρξη άλλων παραγόντων κινδύνου και τις παρενέργειες που μπορεί να έχει η ταυτόχρονη λήψη φαρμάκων.

Συμπληρώματα διατροφής 

Μεγάλες πληθυσμιακά μελέτες δεν έχουν δείξει κάποιο όφελος απο τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής απο τους καρκινοπαθείς. Ακόμα και η χρήση πολυβιταμινών είτε συμπληρωμάτων των λεγόμενων αντιοξειδωτικών βιταμινών (Ε και C) δε βρέθηκε να αυξάνει την επιβίωση.

Συμπληρώματα διατροφής μπορούν να ληφθούν μόνο αν υπάρχει επιβεβαιωμένη έλλειψη (μέσα απο εξετάσεις) σε κάποιο συστατικό της δίαιτας. 

Χορτοφαγικές δίαιτες

Η επιλογή μιας χορτοφαγικής δίαιτας, είτε αυτή είναι αυστηρά χορτοφαγική (vegan) είτε περιλαμβάνει κάποια ζωικά προϊόντα, δεν έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει κάποιο όφελος στην πρόληψη επανεμφάνισης καρκίνου έναντι της διατροφής που περιλαμβάνει όλα τα τρόφιμα στα πρότυπα της μεσογειακής δίαιτας.

Σωματικό βάρος

Τα στοιχεία απο ολοένα και περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι καρκινοπαθείς έχουν αυξημένες πιθανότητες επανεμφάνισης καρκίνου και μειωμένο προσδόκιμο επιβίωσης. Επιπλέον, το υπερβάλλον σωματικό βάρος και η παχυσαρκία συσχετίζονται με αυξημένη θνησιμότητα όλων των καρκίνων συνδυαστικά.   

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Πηγή : Rock C.L., Doyle C., Demark-Wahnefried W., et al. Nutrition and Physical Activity Guidelines for Cancer Survivors.CA Cancer J Clin 2012;62:242-274