Τι σχέση έχει ο σίδηρος με την αθλητική απόδοση;

Επηρεάζει ο σίδηρος την αθλητική απόδοση;

Η διατήρηση σταθερών επιπέδων σιδήρου στον αθλητή είναι καθοριστικής σημασίας για την αθλητική του απόδοση. Έχει βρεθεί ότι έστω και μικρή μείωση του σιδήρου στον οργανισμό επηρεάζει αρνητικά την απόδοση στην άσκηση. Πιο συγκεκριμένα μειώνει την αεροβική ικανότητα, ιδιαίτερα σημαντική στην άσκηση αντοχής.

Με δεδομένο ότι οι ανάγκες των αθλητών σε σίδηρο είναι αυξημένες σε σχέση με εκείνων που δεν ασκούνται, και συχνά αυτές οι ανάγκες δεν καλύπτονται (για διάφορους λόγους) είναι πολύ πιθανό να εμφανιστεί αναιμία στον αθλητή, γι αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.

Λειτουργίες σιδήρου στον οργανισμό

• Είναι απαραίτητος για την παραγωγή νέων ερυθρών κυττάρων
• Αποτελεί τμήμα της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξογόνο σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού (συμπεριλαμβανομένων των μυϊκών και εγκεφαλικών κυττάρων)
• Συμμετέχει στην παραγωγή ενέργειας
• Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του νευρικού συστήματος
• Συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος

Ενδείξεις αναιμίας

1. Χλωμή όψη 
2. Μειωμένη όρεξη
3. Έντονο αίσθημα κούρασης κι εξάντλησης
4. Μεγαλύτερη επιρρέπεια σε ασθένειες και λοιμώξεις
5. Αυξημένοι σφυγμοί στην ηρεμία
6. Αδυναμία συγκέντρωσης

Αυτά τα συμπτώματα δεν οδηγούν αυτόματα στο συμπέρασμα ότι ο αθλητής έχει αναιμία, καθώς μπορεί να εμφανίζονται κάλλιστα και μετά απο έντονη άσκηση ή μια υπερπροσπάθεια στην προπόνηση. Όταν όμως εμφανίζονται συχνά, επιμένουν και αυξάνεται η βαρύτητά τους, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα του αθλητή τότε θα πρέπει να γίνει έλεγχος των επιπέδων σιδήρου και φερριτίνης (αποθηκών σιδήρου)-σε αυτή την περίπτωση συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Πρόληψη και θεραπεία αναιμίας στους αθλητές

Προκειμένου να διατηρηθούν σταθερά τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό θα πρέπει να λαμβάνονται τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο, τροφές που ευνοούν την απορρόφηση σιδήρου και ταυτόχρονα να αποφεύγεται η ταυτόχρονη κατανάλωση τροφίμων που δυσχεραίνουν τη συγκράτηση σιδήρου απο τον οργανισμό. 

Όταν έχει διαπιστωθεί αναιμία (μετά απο εργαστηριακή εξέταση) η θεραπεία περιλαμβάνει αρχικά αυξημένη πρόσληψη σιδήρου μέσω της διατροφής. Εάν όμως τα επίπεδα σιδήρου είναι αρκετά χαμηλά (η αναιμία δηλαδή είναι προχωρημένη) απο μόνη της η διατροφή πολύ δύσκολα μπορεί να επαναφέρει το σίδηρο στο φυσιολογικό και πιθανότατα θα χρειαστεί κάποιο συμπλήρωμα. Αυτό φυσικά θα το αποφασίσει ο γιατρός σας.

Προσοχή : Δε συστήνεται σε καμία περίπτωση να λαμβάνεται συμπλήρωμα σιδήρου προληπτικά ή ακόμα κι αν έχετε αναιμία χωρίς τη συμβουλή γιατρού. Επειδή υπάρχει ο κίνδυνος να υπερφορτωθεί ο οργανισμός με σίδηρο, κι αυτή είναι μια επικίνδυνη κατάσταση επειδή δεν μπορεί να αποβληθεί η περίσσεια σιδήρου, προσέξτε ιδιαίτερα. Απευθυνθείτε στο γιατρό σας και στο διατροφολόγο για να έχετε την κατάλληλη καθοδήγηση.

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Αναφορές :

Clenin GE, Cordes M, et al. Iron deficiency in sports-definition, influence on performance and therapy. Swiiss Med Wkly 2015;145:w14196

Hinton PS. Iron and the endurance athlete. Appl Physiol Nutr Metab 2014;39(9):1012-8

Iron Depletion in athletes, sportdietitians.com.au