Τροφική αλλεργία στα παιδιά : τι είναι, που οφείλεται, πως αντιμετωπίζεται

Η τροφική αλλεργία αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα στην παιδική ηλικία. Εμφανίζεται όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια και αφορά σε ολοένα και περισσότερα παιδιά απο τη βρεφική κιόλας ηλικία. 

Τι είναι η τροφική αλλεργία ; 

Στην περίπτωση που οι αμυντικοί μηχανισμοί του οργανισμού διαταραχθούν τότε η κατανάλωση ενός, κατά τ 'άλλα αβλαβούς τροφίμου, προκαλεί σοβαρή αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, τη λεγόμενη "αλλεργική αντίδραση". Η τροφική αλλεργία δεν πρέπει να συγχέεται με την τροφική δυσανεξία-στην αλλεργία εμπλέκεται το ανοσοποιητικό σύστημα ενώ στη δυσανεξία δε συμβαίνει κάτι τέτοιο. Στη δυσανεξία συνήθως υπάρχει ένα λειτουργικό πρόβλημα, π.χ. η έλλειψη κάποιου ενζύμου οπότε δεν πέπτονται ή δεν απορροφώνται ικανοποιητικά κάποια συστατικά των τροφών. Εξάλλου τα συμπτώματα στην αλλεργία είναι πολύ πιο έντονα και σοβαρά και σε αρκετές περιπτώσεις απαιτούν άμεση ή επείγουσα παρέμβαση. 

Τι προκαλεί την αλλεργική αντίδραση ;

Η τροφική αλλεργία προκαλείται σε παιδιά με γενετική προδιάθεση όταν αυτά καταναλώσουν κάποια συστατικά των τροφίμων, συγκεκριμένα κάποιες πρωτεϊνες οι οποίες λέγονται αλλεργιογόνα. 

Στις περισσότερες περιπτώσεις (ποσοστό άνω του 90%) τα συνήθη αλλεργιογόνα είναι τα αγελαδινό γάλα, το αβγό, τα αράπικα φυστίκια, τα θαλασσινά (οστρακοειδή), οι ξηροί καρποί. 

Ποιά είναι τα συμπτώματα ;

Τα συμπτώματα ποικίλουν απο παιδί σε παιδί και αφορούν σε διάφορα συστήματα του οργανισμού. Έτσι μπορεί να εμφανιστεί ερύθημα (κοκκινίλα), φαγούρα, ατοπική δερματίτιδα, γαστρίτιδα και εντερίτιδα, εντεροκολίτιδα και χρόνια δυσκοιλιότητα σε κάποιες περιπτώσεις βρεφικής αλλεργίας. Ακόμα υπάρχουν συμπτώματα απο το αναπνευστικό : ρινίτιδα, δυσκολία στην αναπνοή κ.α. Επίσης μπορεί το παιδί να παρουσιάσει ωτίτιδα, αυπνία ή ακόμα και πόνο στις αρθρώσεις. 

Πώς αντιμετωπίζεται η τροφική αλλεργία ; 

Η δίαιτα αποκλεισμού είναι ο βασικός τρόπος αντιμετώπισης της τροφικής αλλεργίας στα παιδιά. Δηλαδή το τρόφιμο που προκάλεσε την αλλεργία αποκλείεται παντελώς απο τη δίαιτα, ακόμα και τροφές που περιέχουν ως συστατικό το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο τρόφιμο σε μικρές ποσότητες μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση. Στην περίπτωση που το παιδί θηλάζει το τρόφιμο που προκαλεί την αλλεργία θα πρέπει να αποκλείεται και απο τη διατροφή της μητέρας.

Ωστόσο επειδή κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός κι έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά θα πρέπει η δίαιτα να εξατομικεύεται και κάθε παιδί είναι αναγκαίο να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά. 

Παράλληλα, ένα σημαντικό μέλημα αποτελεί η ομαλή ανάπτυξη του παιδιού γι αυτό θα πρέπει το διαιτολόγιο να είναι ισορροπημένο και θρεπτικά επαρκές, ειδικά στην περίπτωση που απομακρύνονται τρόφιμα βασικά όπως είναι το γάλα απο την καθημερινή διατροφή.

Υπάχουν άλλες διατροφικές συστάσεις ;

Αρκετά είναι τα συστατικά των τροφίμων είτε κάποιοι διατροφικοί παράγοντες που μελετώνται για την επίδρασή τους στην πρόληψη ή την αντιμετώπιση της τροφικής αλλεργίας.

Για παράδειγμα τα απαραίτητα λιπαρά οξέα (λινελαϊκό και λινολενικό οξύ) έχει βρεθεί ότι είναι ρυθμιστές του ανοσοποιητικού συστήματος και η έλλειψη τους στα παιδιά έχει συσχετισθεί σε κάποιες περιπτώσεις με την εμφάνιση ατοπικής δερματίτιδας. 

Επίσης η βιταμίνη D φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Άλλοι διατροφικοί παράγοντες που μελετώνται για την επίδρασή τους στην ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού απέναντι σε πιθανά αλλεργιογόνα είναι τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά. 

Σε κάποιες μελέτες έχει φανεί θετική ανταπόκριση σε παιδιά με τη χορήγηση προβιοτικών, δηλαδή παρατηρήθηκε μείωση της πιθανότητας εμφάνισης εκζέματος.

Όμως δεν υπάρχουν επίσημες συστάσεις για τη χρήση οποιουδήποτε απο τα ανωτέρω ως αποτελεσματικό μέσο για την αντιμετώπιση της τροφικής αλλεργίας στα παιδιά και πολλές περαιτέρω μελέτες είναι απαραίτητες προκειμένου να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. 

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Βιβλιογραφία :

Mazzocchi A., Venter C., et al. The Role of Nutritional Aspects in Food Allergy : Prevention And Management. Nutrients 2017;9:850

Sardecka I., Krogulska A., et al. The influence of dietary immunomodulatory factors on development of food allergy in children. Adv Dermatol Allergol 2017;XXXIV(2):89-96

Radlovic N., Lekovic Z., et al. Food allergy in children. Srp Arh Celok Lek. 2016;144(1-2):99-103
  

Συνέχεια...

Η διατροφή του αθλητή όταν ταξιδεύει...

Τα ταξίδια αποτελούν σήμερα για κάποιους αθλητές απλά μια αγωνιστική εμπειρία σε έναν διαφορετικό τόπο ενώ για κάποιους άλλους (κυρίως επαγγελματίες αθλητές υψηλού επιπέδου) είναι κατά κάποιο τρόπο ρουτίνα αφού χρειάζεται να μετακινούνται αρκετά συχνά για τις αγωνιστικές ή/και τις προπονητικές τους υποχρεώσεις. 

Όταν ο αθλητής ταξιδεύει είναι πολύ σημαντικό να προσπαθεί να διατηρεί ένα σταθερό πρόγραμμα διατροφής και να μπορεί να προσαρμόζεται γρήγορα στο νέο περιβάλλον. Αυτό απαιτεί μια σχετική οργάνωση απο μέρους του αν θέλει να βρίσκεται στην καλύτερη δυνατή αγωνιστική κατάσταση. 

Δείτε κάποιες χρήσιμες συμβουλές που μπορείτε εύκολα να εφαρμόσετε με όποιο μέσο και αν ταξιδεύετε, όποιος και αν είναι ο προορισμός σας.

Πρακτικές οδηγίες 

• Πάρτε μαζί σας στο ταξίδι το δικό σας φαγητό. Φρούτα, χυμοί, κράκερ, μπάρες, φρυγανιές, σάντουιτς αποτελούν θρεπτικά σνακ-μικρογεύματα και είναι εύκολο να μεταφερθούν.
• Μην παραλείπετε το νερό, καθώς υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης καθώς ταξιδεύετε. Προμηθευτείτε 1-2 μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού, ανάλογα τη διάρκεια του ταξιδιού. Μην παραλείψετε να πάρετε μαζί σας και τα ισοτονικά ποτά ή τα ενεργειακά gel-μην είστε καθόλου σίγουροι ότι θα βρείτε αυτό που χρειάζεστε στον τόπο προορισμού σας...
• Εάν τα φαγητά είναι ευαλλοίωτα και οι θερμοκρασίες σχετικά υψηλές, τοποθετείστε τα σε μια τσάντα-ψυγείο, προκειμένου να αποφύγετε τροφικές αλλοιώσεις με δυσάρεστα συμπτώματα στο πεπτικό σας σύστημα...
• Ενημερωθείτε για το είδος των εστιατορίων που θα συναντήσετε στη διαδρομή για να σχεδιάσετε καλύτερα το γεύμα σας. Προτιμήστε ψητά, βραστά ή φαγητά "της ώρας" αντί τηγανιτών, πιάτων με πολλά λιπαρά και προμαγειρεμένων αμφιβόλου ποιότητας
• Στην περίπτωση που ταξιδεύετε με αεροπλάνο κι έχετε τη δυνατότητα, επιλέξτε το χορτοφαγικού μενού-έτσι είναι πιο πιθανό να καταναλώσετε ένα γεύμα πιο κοντά στις ανάγκες σας (πλούσιο σε υδατάνθρακες και χαμηλό σε λιπαρά)
• Περιορίστε τα ροφήματα με καφείνη (καφέ, τσάι, αναψυκτικά τύπου κόλα κ.α.) καθώς μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο σας.
• Στον τόπο προορισμού σας αναζητήστε καταστήματα που προσφέρουν σνακ και γεύματα που να καλύπτουν τις ανάγκες σας. Μη διστάσετε να παραγγείλετε όταν τρώτε έξω κάτι διαφορετικό απο αυτό που αναγράφει ο κατάλογος, π.χ. ζητήστε να σας φέρουν ψητές αντί τηγανιτές πατάτες, παραγγείλτε πίτσα αν θέλετε αλλά χωρίς αλλαντικά κι επιλέξτε ζυμαρικά μόνο με λαχανικά χωρίς βούτυρο και λιπαρές σάλτσες (π.χ. κρέμα γάλακτος)
• Εάν βρεθείτε σε χώρες με μεγάλη διαφορά ώρας προσπαθήστε να ενταχθείτε στο τοπικό πρόγραμμα το συντομότερο, για παράδειγμα γευματίστε ή δειπνήστε την τοπική ώρα και όχι την ώρα που τρώτε συνήθως.

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφόλογος-Διαιτολόγος, MSc

Αναφορές

Benardot D. Advanced Sports Nutrition. Human Kinetics. 2006, pp 178-185

www.sportdietitians.com

Clare Wood. Traveling Sports Nutrition Tips, www.topendsports.com
  

Συνέχεια...

Πρώτες βοήθειες στην υπογλυκαιμία...

Τι είναι η υπογλυκαιμία ;

Η υπογλυκαμία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται απο ασυνήθιστα χαμηλό ζάχαρο αίματος, συνήθως κάτω απο 70mg/dl. Στην πλειονότητα των περιστατικών υπογλυκαιμίας αυτή αναφέρεται σε άτομα που πάσχουν απο διαβήτη. Παρόλα ταύτα ένας διαβητικός ασθενής θα πρέπει να συμβουλεύεται το θεράποντα ιατρό του σχετικά με τους δικούς του, ατομικούς στόχους ζαχάρου και ποιά επίπεδα είναι τα επιθυμητά για τον ίδιο προσωπικά. 
Όμως υπογλυκαμία μπορεί να συμβεί στον οποιοδήποτε μετά από παρατεταμένη νηστεία (εάν δεν έχει φάει τίποτα για πολλές ώρες) ή να προκληθεί απο τη χρήση κάποιων φαρμάκων.

Ποιά είναι τα συμπτώματα ;

Παρόλο που αναγνωρίζονται κάποια γενικά συμπτώματα, η αντίδραση κάθε ατόμου στην υπογλυκαιμία είναι διαφορετική. Γι αυτό είναι απαραίτητο καθένας να αναγνωρίζει τα δικά του σημάδια και συμπτώματα όταν το ζάχαρό του στο αίμα είναι χαμηλό. 

Ο μόνος σίγουρος τρόπος για να μάθετε αν βιώνετε υπογλυκαιμία είναι να μετρήσετε το ζάχαρό σας, εάν αυτό είναι εφικτό. Εάν νιώθετε τα συμπτώματα αλλά δε μπορείτε να μετρήσετε το ζάχαρο για οποιοδήποτε λόγο, τότε αντιμετωπίστε την υπογλυκαιμία αμέσως. Η σοβαρή υπογλυκαιμία μπορεί δυνητικά να προκαλέσει ατυχήματα, τραυματισμούς και σε κάποιες περιπτώσεις να οδηγήσει σε κώμα αλλά και στο θάνατο.

Τα πιο κοινά συμπτώματα χαμηλού ζαχάρου στο αίμα είναι τα ακόλουθα :

• Αστάθεια
• Νευρικότητα ή άγχος
• Ρίγος ή/και εφίδρωση
• Ευερεθιστότητα ή ανυπομονησία
• Σύγχυση (συμπεριλαμβανομένου και παραληρήματος)
• Γρήγορος καρδιακός παλμός (ταχυκαρδία)
• Ζαλάδα ή πονοκέφαλος
• Πείνα ή/και ναυτία
• Υπνηλία
• Θολή ή μειωμένη όραση
• Μούδιασμα
• Αδυναμία ή κόπωση
• Έλλειψη συντονισμού
• Επιληπτικές κρίσεις
• Απώλεια συνείδησης

Τι να κάνετε

1. Καταναλώστε άμεσα 15-20 γραμμάρια ζάχαρης ή απλών υδατανθράκων*
2. Ελέγξτε ξανά το ζάχαρό σας μετά απο 15 λεπτά
3. Εάν η υπογλυκαιμία επιμένει, επαναλάβετε τα 2 πρώτα βήματα
4. Όταν το ζάχαρο επανέλθει στο φυσιολογικό καταναλώστε ένα μικρό σνάκ, εάν το επόμενο προγραμματισμένο γεύμα σας είναι σε περισσότερο απο 1-2 ώρες.

* η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε 1/2 φλιτζ. χυμό φρούτων ή 2 κουταλιές σταφίδες ή 1 κουταλιά ζάχαρης ή 1 κουταλιά μελιού ή 1 φλιτζ. ημιαποβουτυρωμένου γάλακτος 

Προσοχή !

H υπογλυκαιμία συμβαίνει συνήθως όταν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος πέφτουν κάτω απο 70mg/dl. Όμως, πολλοί άνθρωποι έχουν μετρήσεις ζαχάρου κάτω απο αυτό το επίπεδο χωρίς να αισθάνονται συμπτώματα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται άγνοια υπογλυκαιμίας. Τα άτομα με άγνοια υπογλυκαμίας είναι λιγότερο πιθανό να ξυπνήσουν όταν η υπογλυκαιμία συμβεί κατά τη διάρκεια της νύχτας.  

Συνήθως αυτή η κατάσταση συμβαίνει συχνά σε άτομα που κάνουν συχνά υπογλυκαιμικά επεισόδια (οπότε δεν αναγνωρίζουν τα πρώιμα σημάδια) και σε όσους πάσχουν απο διαβήτη για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Εάν πιστεύετε ότι έχετε άγνοια υπογλυκαιμίας απευθυνθείτε σο γιατρό σας προκειμένου να προσαρμόσει τους στόχους γλυκόζης για να αποφύγετε μελλοντικά επεισόδια υπογλυκαιμίας. 

Πηγή : American Diabetes Association

Συνέχεια...

Αλμυρά κουλουράκια καρότου !

Σας προτείνω σήμερα αυτά τα αλμυρά κουλουράκια. Είναι τραγανά, νόστιμα, εύκολα στην παρασκευή τους και νηστίσιμα. Μπορείτε να τα απολαύσετε στο πρωινό σας ενώ είναι ιδανικά για το κολατσιό των παιδιών στο σχολείο, αλλά και για όσους δουλεύουν και θέλουν ένα υγιεινό, ελαφρύ και θρεπτικό σνακ. 

Η συνταγή είναι απο το  http://theveggiesisters.gr/ , ένα blog που έχουν δημιουργήσει η Δήμητρα και η Ελένη, δύο αδερφές που μαγειρεύουν καταπληκτικά χορτοφαγικά πιάτα. Επισκεφθείτε το συγκεκριμένο ιστολόγιο, αν θέλετε, θα βρείτε κι άλλες πολλές ιδέες για υγιεινά και νόστιμα πιάτα για κάθε περίσταση! 

Δείτε τη συνταγή για τα αλμυρά κουλουράκια καρότου εδώ 

Συνέχεια...

Γιατί τα παιδιά αρνούνται να φάνε (κάτι καινούριο) ;

Είναι αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο τα παιδιά να γίνονται επιλεκτικά κάποιες φορές απέναντι στο φαγητό (ή σε ορισμένα τρόφιμα). Οι γονείς αναφέρουν, με ανησυχία πολλές φορές, ότι το παιδί τρώει πολύ λίγο ή δεν τρώει καθόλου κάποια φαγητά ή αρνείται να φάει κάποιο καινούριο φαγητό που τους προσφέρεται.Τι συμβαίνει με τους μικρούς μας γευσιγνώστες; Γιατί αρνούνται να φάνε, γιατί δε δοκιμάζουν καν ένα καινούριο τρόφιμο που εισάγεται στη διατροφή τους ; 

Αυτή η άρνηση για κάποιο νέο φαγητό ονομάζεται νεοφοβία και είναι σχετικά συχνό φαινόμενο σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, παρατηρείται δε πιο συχνά σε νήπια όταν συμπληρώσουν το πρώτο έτος. Τι φταίει και πως μπορείτε να το αντιμετωπίσετε ; Ψυχραιμία, υπάρχουν λύσεις...

Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό ;

• Μικρή έκθεση σε τρόφιμα μετά τον απογαλακτισμό. Όταν δεν προσφέρονται πολλά και ποικίλα τρόφιμα και σε διαφορετικές μορφές μετά το θηλασμό, τότε το παιδί είναι πολύ πιθανό να αρνείται νέες γεύσεις επειδή δεν του είναι οικείες
• Το προσφερόμενο φαγητό δεν έχει ωραία εμφάνιση, υφή, μυρωδιά ! Εάν ένα φαγητό δε μυρίζει ωραία, έχει σκληρή υφή, έχει κάποια εμφανισιακά προβλήματα (π.χ. έχει διαλυθεί το σχήμα του, είναι στεγνό, δεν έχει ωραία χρώματα...) το πιθανότερο είναι να μη θέλει ούτε να το αγγίξει !
• Διαφορετικό φαγητό απο το συνηθισμένο. Εάν ένα τρόφιμο δεν το αναγνωρίζει (π.χ. γιατί έχει άλλη συσκευασία ή το μαγειρέψατε με άλλο τρόπο) τότε το παιδί πιθανό να αρνηθεί να το φάει. Είναι επίσης πολύ πιθανό να απορρίψει κι ένα τρόφιμο που συνήθως το τρώει μόνο και μόνο επειδή βρίσκεται δίπλα ή ακουμπάει στο "ύποπτο" καινούριο τρόφιμο....
• Κακή διάθεση. Όταν το παιδί είναι κουρασμένο, εκνευρισμένο, ανήσυχο ή του αποσπάσει κάτι άλλο την προσοχή τότε αποφεύγει το φαγητό γενικότερα
• Διάφορες παθήσεις-προβλήματα υγείας. Στην περίπτωση που το παιδί έχει πυρετό, αναιμία, παλινδρόμηση, δυσκοιλιότητα τότε μπορεί να μείνει νηστικό για ώρες ή να τρώει ελάχιστο φαγητό για αρκετές ημέρες
• Μίμηση παρόμοιων συμπεριφορών. Εάν το παιδί δει ότι ένα συγκεκριμένο φαγητό ή τρόφιμο δεν το τρώνε οι γονείς, οι φίλοι του είτε οι συμμαθητές του δεν υπάρχει περίπτωση να το δοκιμάσει !
• Πίεση των γονέων. Αρκετές φορές οι γονείς δημιουργούν το πρόβλημα είτε το επιδεινώνουν με την πίεση τους προς τα παιδιά να φάνε περισσότερο από όσο τα ίδια θέλουν είτε με τη συνεχή αναφορά και συζήτηση που κάνουν γύρω απο αυτό το θέμα. 

Τι μπορείτε να κάνετε

• Προσφέρετε ποικιλία τροφίμων, μαγειρεμένα με διάφορους τρόπους. Εάν για παράδειγμα το παιδί δεν τρώει μαρούλι μπορεί να δοκιμάσει το λάχανο, και εάν δεν τρώει τη φασολάδα μπορεί να του αρέσουν τα φασόλια σαλάτα
• Μην αναμιγνύετε πολλές γεύσεις σε ένα πιάτο, χρησιμοποιήστε τα μπαχαρικά και τα μυρωδικά με προσοχή. Προσπαθήστε να σερβίρετε το πιάτο με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ευδιάκριτα όλα τα τρόφιμα, αν ανακατέψετε το τρόφιμο που δεν του αρέσει με τα υπόλοιπα το πιθανότερο είναι να το καταλάβει και να απορρίψει ολόκληρο το φαγητό !
• Μην πιέζετε το παιδί να φάει αν δε θέλει. Απομακρύνετε το φαγητό εάν δεν του αρέσει και θα του το προσφέρετε μια άλλη φορά, ίσως με διαφορετικό τρόπο. Εκτός των άλλων, η όρεξη των παιδιών παρουσιάζει διακυμάνσεις απο μέρα σε μέρα
• Οργανώστε οικογενειακά γεύματα όσο συχνότερα μπορείτε. Αυτό και μόνο είναι ικανό να κάνει το παιδί να αλλάξει συμπεριφορά απέναντι στο φαγητό. Όταν βρίσκεται με την οικογένεια σε ένα ήσυχο περιβάλλον και μια χαλαρή ατμόσφαιρα και δει τους γονείς ή τα αδέρφια του να τρώνε ποικιλία τροφίμων, τότε και αυτό με τη σειρά του θα δοκιμάσει νέες γεύσεις και σταδιακά θα τις υιοθετήσει    
• Μην απελπίζεστε και μην εγκαταλείπετε την προσπάθεια. Τα περισσότερα παιδιά που αρνούνται να φάνε κάτι καινούριο χρειάζεται να δουν το φαγητό αυτό στο τραπέζι πάνω απο 10 φορές και μετά θα αρχίσουν να το δοκιμάζουν και ακόμα πιο σταδιακά θα μάθουν να το τρώνε τακτικά και να τους αρέσει

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Βιβλιογραφία 

Harris G., Mason S. Are There Sensitive Periods for Food Acceptance in Infancy ? Curr Nutr Rep 2017;6:190-196

Moding K.J., Birch L.L., Stifter C.A. Infant temperament and feeding history predicts infants' responses to novel foods. Appetite 2014;83:218-225

Infant and Toddler Forum. Why Toddlers Refuse Food

 

Συνέχεια...

Ενημέρωση για την περίοδο Σαρακοστής

H Σαρακοστή, η μεγαλύτερη σε διάρκεια περίοδος νηστείας, είναι προ των πυλών και όσοι ετοιμάζονται να νηστέψουν είναι απαραίτητο να γνωρίζουν κάποιες βασικές πληροφορίες σχετικά με την αγορά, τη συντήρηση και το μαγείρεμα των τροφίμων που συνήθως καταναλώνονται στη νηστεία και που είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις ευαλλοίωτα. 

Δείτε αναλυτικές πληροφορίες στο δελτίο τύπου που εξέδωσε ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, ο οποίος αυτές τις ημέρες εντείνει τους ελέγχους του με σκοπό την καλύτερη προστασία των καταναλωτών.

Διαβάστε εδώ τις σχετικές χρήσιμες συμβουλές  

Συνέχεια...

Χειμώνας, ο ιδανικός καιρός για σούπες !

Οι χειμωνιάτικοι μήνες είναι η περίοδος που αναζητούμε, μεταξύ άλλων, φαγητά που θα μας χαλαρώσουν και θα μας προσφέρουν παράλληλα τόνωση και ενέργεια. Έτσι αρκετά συχνά καταφεύγουμε στις σούπες, ένα κατεξοχήν χειμωνιάτικο φαγητό, αφού τρώγονται συνήθως ζεστές και προσφέρουν εκτός της χαλάρωσης και μια αίσθηση θαλπωρής.

Οι σούπες προσθέτουν ποικιλία στη διατροφή μας, είναι ένα παραδοσιακό πιάτο για τα περισσότερα νοικοκυριά στην Ελλάδα και αποτελούν στις περισσότερες περιπτώσεις μια υγιεινή επιλογή. Αρκετοί έχουν τις σούπες στη σκέψη τους ως ένα φαγητό για ασθενείς όμως αυτό το πιάτο μπορεί κάλλιστα να καταναλωθεί απο όλους με το κατάλληλο μαγείρεμα βέβαια.

Ποιά είδη σούπας υπάρχουν

1. Οι σούπες με βάση την πρωτεϊνη. Βασική πρώτη ύλη αποτελούν το κρέας, το ψάρι ή τα πουλερικά οπότε προκύπτουν αντίστοιχα κρεατόσουπες, ψαρόσουπες ή κοτόσουπες. Συνήθως προστίθεται και κάποιο αμυλούχο τρόφιμο, όπως για παράδειγμα ρύζι ή πατάτα οπότε μια τέτοια σούπα αποτελεί ένα πλήρες γεύμα
2. Σούπες με βάση το άμυλο. Σε αυτή την κατηγορία πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν τρόφιμα αμυλούχα, για παράδειγμα το κριθαράκι, ο τραχανάς, το κους κους, ο φιδές κ.α. Είναι κατά κανόνα πιο ελαφριές και για να γίνουν ολοκληρωμένο γεύμα καλό είναι να συνοδεύονται απο μικρή ποσότητα πρωτεϊνης, π.χ. λίγο τυρί ή γιαούρτι
3. Χορτόσουπες, βασικό συστατικό των οποίων αποτελούν ένα ή περισσότερα λαχανικά. Οι συνδυασμοί λαχανικών που μπορούν να γίνουν για να παρασκευαστεί μια χορτόσουπα είναι πραγματικά αμέτρητοι και το αποτέλεσμα σχεδόν πάντα πολύ γευστικό. Στις σούπες αυτές προστίθεται συχνά και κάποιο αμυλούχο τρόφιμο για να "δέσει" καλύτερα τη σούπα και να χυλώσει ευκολότερα ενώ συνοδεία πρωτεϊνης μπορούν να αποτελέσουν και αυτές ένα πλήρες γεύμα
4. Όσπρια. Οι γνωστές σε όλους φασολάδες, ρεβιθόσουπες, οι φακές σούπα κ.α. παραδοσιακά πιάτα. Συνδυάζουν πρωτεϊνη και άμυλο και συχνά προστίθεται σε αυτές και κάποιο λαχανικό. 

Γιατί να προτιμήσουμε μια σούπα

• Είναι ελαφριές και εύληπτες. Συνήθως τα συστατικά τους είναι ψιλοκομμένα οπότε δε χρειάζονται πολύ μάσημα και ως εκ τούτου είναι πιο εύκολες στην πέψη, χωρίς να βαραίνουν το στομάχι 
• Είναι θρεπτικές. Οι σούπες είτε περιέχουν κρέας, είτε ψάρι, είτε κάποιο αμυλούχο τρόφιμο είτε λαχανικό είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες, αντιοξειδωτικά, ιχνοστοιχεία (όπως το νάτριο, το κάλιο κ.α.) τα οποία διατηρούνται μέσα στο φαγητό, αφού μαγειρεύονται μέσα σε υγρό. Εξάλλου, οι σούπες καταναλώνονται μαζί με το ζουμί όπου έβρασαν, οπότε τα συστατικά αυτά προσλαμβάνονται ακέραια σε μεγάλο βαθμό
• Περιέχουν σχετικά λίγες θερμίδες. Οι σούπες αποτελούνται σε μεγάλο ποσοστό απο νερό, οπότε περιέχουν σε μικρή σχετική ποσότητα τα τρόφιμα που σε άλλη περίπτωση θα τρώγονταν σε μεγαλύτερη μερίδα. Εάν δεν προστεθεί μεγάλη ποσότητα ελαιόλαδου η ενεργειακή αξία μειώνεται ακόμα περισσότερο
• Αποτελούν μια υγιεινή επιλογή, αφού παρασκευάζονται με βράσιμο των τροφίμων. Ακόμα και αν σωταριστούν τα λαχανικά ή τα όσπρια στην αρχή του μαγειρέματος αυτό δεν επιβαρύνει πολύ τον οργανισμό, ενώ η διαδικασία αυτή προσθέτει γεύση και νοστιμιά
• Προσθέτουν ποικιλία και γεύση στην καθημερινή διατροφή. Ένα τουλάχιστον κύριο κι ένα ελαφρύ μέσα στην εβδομάδα μπορεί κάλλιστα να αποτελείται απο σούπα, π.χ. αντί για το κλασικό κοτόπουλο με πατάτες φτιάξτε μια κοτόσουπα (με ή χωρίς λαχανικά) και για βραδινό αντί κανονικού γεύματος ετοιμάστε μια νόστιμη χορτόσουπα ή έναν τραχανά, πολύ καλές επιλογές και τα παιδιά

 Συμβουλές για πιο γευστικές και υγιεινές σούπες

1. Μην προσθέτετε πολύ νερό στο βράσιμο γιατί χάνεται έτσι η γεύση. Μια ποσότητα ίσα που να καλύπτει τα υλικά είναι αρκετή
2. Παρασκευάστε τη σούπα σε χύτρα ταχύτητας κατά προτίμηση, γιατί όταν τα τρόφιμα δεν εκτίθονται στον αέρα συγκρατούν πολύ περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Εάν επιμένετε να μαγειρεύετε σε κατσαρόλα, τουλάχιστον κλείστε το καπάκι για να περιορίσετε τις απώλειες. Μην το παρακάνετε με το χρόνο μαγειρέματος, όταν μαλακώσουν λίγο τα λαχανικά ή τα αμυλούχα τρόφιμα το φαγητό είναι έτοιμο
3. Η γεύση στις σούπες απογειώνεται όταν προστεθεί κάποιος ζωμός στο βράσιμο
4. Για να ενισχύσετε τη γεύση αλλά και τη θρεπτική αξία της σούπας, προσθέστε αρωματικά και μπαχαρικά
5. Είναι προτιμότερο να προσθέτετε το ελαιόλαδο προς το τέλος του μαγειρέματος

Συνέχεια...

Πώς συνδέεται η διατροφή με τη νόσο Crohn ;

Τι είναι η νόσος Crohn ;

Η νόσος Crohn είναι μια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου η οποία προκαλεί αλλοιώσεις στο βλεννογόνο και έχει ως αποτέλεσμα σοβαρές επιπλοκές. Δεν είναι απολύτως γνωστά τα αίτια που προκαλούν την εμφάνιση της νόσου-πιθανολογείται ότι είναι το αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης περιβαλλοντικών, ανοσολογικών και βακτηριακών παραγόντων.
Τα συμπτώματα αφορούν κυρίως στο πεπτικό σύστημα και τα σημαντικότερα είναι : πόνος στην κοιλιά, διάρροια, εμετός, απώλεια βάρους ενώ μπορεί ο ασθενής να αισθάνεται αδυναμία και κόπωση.
Ο ασθενής βιώνει τη νόσο με περιόδους έξαρσης και ύφεσης.

Πώς επηρεάζει η νόσος τη θρεπτική κατάσταση του ασθενή ;  


Οι ασθενείς με νόσο Crohn εμφανίζουν υποθρεψία σε ποσοστό που κυμαίνεται απο 20 εώς και 85%. Αυτή οφείλεται κυρίως σε μειωμένη πρόσληψη τροφής λόγω ανορεξίας, σε δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών (αφού υπάρχει φλεγμονή στο έντερο), στον υπερκαταβολισμό που αυξάνει πολύ την απαιτούμενη ενέργεια και στις παρενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής. 

Μια κύρια επίπτωση της ασθένειας στη θρεπτική κατάσταση αφορά στην έλλειψη που παρατηρείται σε μικροθρεπτικά στοιχεία, όπως μέταλλα, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία με σημαντικότερη και πιο συνήθης την έλλειψη σιδήρου (αναιμία). Επίσης στο 20% περίπου των ασθενών παρατηρείται έλλεψη βιταμίνης Β12 αλλά και φυλικού οξέος.

Με δεδομένη τη δυσαπορρόφηση βιταμινών, κυρίως λιποδιαλυτών όπως η βιταμίνη D, οι ασθενείς εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης.

Διατροφική υποστήριξη ασθενών με νόσο Crohn

Η φαρμακευτική αγωγή παραμένει μέχρι και σήμερα ως η βασική θεραπευτική μέθοδος αντιμετώπισης για τους ασθενείς με νόσο Crohn. Και αυτό επειδή δεν υπάρχουν κατάλληλες μελέτες, επαρκώς σχεδιασμένες και με μεγάλο αριθμό ατόμων ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα άλλων παρεμβάσεων. Ωστόσο η διατροφή διαδραματίζει ένα σημαντικό βοηθητικό ρόλο και στοχεύει κυρίως στην επιτυχή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. 

Σε ασθενείς που βρίσκονται σε ύφεση και δεν έχουν σοβαρά συμπτώματα η δίαιτα δεν περιλαμβάνει σημαντικούς περιορισμούς. Παρόλα αυτά θα πρέπει οι ασθενείς να λαμβάνουν τρόφιμα υψηλής θρεπτικής αξίας ώστε να καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις του οργανισμού για να αποφευχθεί η υποθρεψία. 

Όταν έχει ήδη εμφανιστεί υποθρεψία κι έχουν διαπιστωθεί ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά η δίαιτα θα πρέπει να ενισχυθεί απο συμπληρώματα διατροφής, τα οποία είναι συνήθως καλά ανεκτά απο τους περισσότερους ασθενείς. 

Η εντερική σίτιση (τροφή μέσω ρινογαστρικού καθετήρα) μπορεί να είναι μια εναλλακτική επιλογή για όσους ασθενείς αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες λαμβάνοντας τροφή μόνο απο το στόμα. Η εντερική σίτιση μπορεί να υποστηρίξει τον ασθενή και κατά τη διάρκεια νοσηλείας του (λόγω επιπλοκών ή/και κάποιου χειρουργείου), και συμβάλλει στην ταχύτερη επαναφορά του σε κατάσταση ύφεσης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης για να διατηρηθεί η ύφεση της νόσου για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ενώ σε επιλεγμένους ασθενείς συμβάλλει στην επούλωση του εντερικού βλεννογόνου, όπως δείχουν σχετικές μελέτες. 

Η παρεντερική σίτιση απο την άλλη (σίτιση μέσω φλεβικού καθετήρα, με την τροφή να εισέρχεται απ ευθείας στην κυκλοφορία του αίματος) είναι μια επιλογή που συστήνεται ως τελική λύση σε κάποιους ασθενείς οι οποίοι δεν έχουν λειτουργικό γαστρεντερικό σωλήνα. Η παρεντερική διατροφή στοχεύει σε αυτή την περίπτωση στο να "ξεκουράσει" το έντερο, να διορθώσει τις διατροφικές ελλείψεις και να απομακρύνει απο το πεπτικό σύστημα τρόφιμα που ενδεχομένως διεγείρουν κι ερεθίζουν τον εντερικό βλεννογόνο.  

Σε κάθε περίπτωση η θεραπευτική αντιμετώπιση όπως και η διατροφική υποστήριξη οφείλουν να είναι εξατομικευμένες καθώς τα συμπτώματα διαφέρουν σημαντικά απο ασθενή σε ασθενή. 

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Βιβλιογραφία
 
Smith P.A.. Nutritional therapy for active Crohn's disease. World J Gastroenterology 2008;14(27):4420-4423

Donnellan C.F., Yann L. H., Lal S. Nutritional management of Crohn's disease. Ther Adv Gastroenterol 2013;6(3):231-242

Durchschein F., Petritsch W., Hammer H.F. Diet therapy for inflammatory bowel diseases:The established and the new. World J Gastroenterology 2016;22(7):2179-2194

Συνέχεια...