Τι σχέση έχουν τα καρύδια,ο καφές και η σοκολάτα με την ευτυχία μας;

Όλοι θα συμφωνήσουμε ότι το φαγητό που επιλέγουμε να φάμε επηρεάζεται απο τη διάθεσή μας αλλά ισχύει και το αντίστροφο : τα τρόφιμα που καταναλώνουμε έχουν την ικανότητα να αλλάζουν την ψυχολογία μας-έτσι δεν είναι; 

Οι μελέτες δείχνουν ότι το άγχος και το χρόνιο στρές μας οδηγούν είτε στο να τρώμε περισσότερο είτε στο να τρώμε λιγότερο από ότι συνήθως. Πάντως και στις 2 περιπτώσεις τα τρόφιμα που διαλέγουμε είναι τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά επειδή αυτά τα 2 συστατικά λειτουργούν ως αγχολυτικό-όσοι καταφεύγουν σε γλυκά μετά απο κούραση, εκνευρισμό και θυμό γνωρίζουν καλά αυτή την κατάσταση. Στην ουσία εκείνη την ώρα που κάποιος βιώνει αρνητικά συναισθήματα επιθυμεί να ξεφύγει απο αυτά και ένας τρόπος είναι το φαγητό...Ξέρει ότι θα ανακουφιστεί και θα νιώσει καλύτερα όταν φάει κάτι "ανθυγιεινό" και το αναζητά με κάθε τρόπο. Η έντονη επιθυμία του να αλλάξει η διάθεσή του υπερνικά το αίσθημα κορεσμού ή πείνας και τελικά μπορεί να φάει μεγάλες ποσότητες αυτών των τροφίμων χωρίς στην ουσία να πεινάει...

Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα τρόφιμα και ουσίες τα οποία επηρεάζουν τη διάθεσή μας καθοριστικά. Αυτά είναι :

1. Η σοκολάτα:έχει την ιδιότητα να απομακρύνει την ένταση και να δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα. Αυτό γίνεται επειδή στη σοκολάτα περιέχονται ψυχοδραστικές ουσίες που διεγείρουν τον εγκέφαλο βελτιώνοντας τη διάθεσή μας
2. Η καφεϊνη:είναι γνωστή η διεγερτική της δράση και η εγρήγορση που προκαλεί σε όποιον την καταναλώνει, κυρίως μέσω ροφημάτων όπως ο καφές και το τσάι. Λόγω της δράσης της σε τμήματα του εγκεφάλου απομακρύνει την υπνηλία, τον πονοκέφαλο, την κόπωση. Μπορεί όμως σε κάποια άτομα να προκαλέσει ανησυχία κι ένταση
3. Τα ω 3 λιπαρά οξέα. Έχει παρατηρηθεί ότι χαμηλά επίπεδα των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων σχετίζονται με την κατάθλιψη, οπότε ο ρόλος των ω 3 είναι ιδιαίτερα σημαντικός στις διαταραχές της διάθεσης
4. Η βιταμίνη Β1 (θειαμίνη). Τα τρόφιμα που περιέχουν θειαμίνη (δημητριακά ολικής άλεσης, φασόλια, καρύδια κ.α.) σχετίζονται άμεσα με τη διάθεση, καθώς αυξάνουν τα επίπεδα ενέργειας και βελτιώνουν την κοινωνικότητα ενώ αντίθετα ανεπαρκής ποσότητα βιταμίνης έχει ως αποτέλεσμα κακή διάθεση και γνωστική λειτουργία
5. Ο σίδηρος. Είναι καλά τεκμηριωμένη η σχέση του σιδήρου με την ομαλή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Η αναιμία λόγω ανεπάρκειας σιδήρου μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα κατάθλιψης, μειωμένη προσοχή και λήθαργο
6. Το φολικό οξύ. Η συγκεκριμένη βιταμίνη, που βρίσκεται κυρίως στα πράσινα λαχανικά και σε κάποια όσπρια, είναι σημαντική για την ομαλή λειτουργία του εγκέφαλου και η έλλειψη του σχετίζεται με κακή διάθεση

Σε γενικές γραμμές, δίαιτες Δυτικού τύπου πλούσιες σε ζάχαρη, κορεσμένα λιπαρά κι επεξεργασμένα τρόφιμα φαίνεται απο σχετικές μελέτες, να αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης συμτπωμάτων κατάθλιψης. Αντίθετα μια διατροφή στο πρότυπο της Μεσογειακής δίαιτας φαίνεται να είναι προστατευτική έναντι των διαταραχών της διάθεσης, με λίγα λόγια μας κάνει πιο ευτυχείς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα...

Το πρόβλημα (και η λύση...)

Αυτά που γνωρίζουμε μέσα απο την εμπειρία μας επιβεβαιώνονται και μέσα απο επιστημονικά στοιχεία! Με απλά λόγια, όταν για κάποιο λόγο δε νιώθουμε καλά τρώμε λίγη σοκολάτα, λίγα (ή περισσότερα) μπισκότα, ένα κρουασάν, μια καρμπονάρα, μια πίτσα κλπ και αμέσως αισθανόμαστε καλύτερα! Κανένα πρόβλημα εάν αυτό δε συμβαίνει συχνά... Στην περίπτωση όμως που αναζητούμε την ευχαρίστηση μόνο στο φαγητό αλλά και κάθε φορά που έχουμε ένα πρόβλημα τρώμε φαγητά με λιπαρά και ζάχαρη τότε όχι μόνο δε βρίσκουμε λύση αλλά δημιουργούμε επιπλέον προβλήματα. Αργά ή γρήγορα αυτή η συμπεριφορά θα οδηγήσει σε επιπλέον κιλά, περίσσεια λίπους στο σώμα, προβλήματα υγείας. Αποτέλεσμα; κακή διάθεση, ανησυχία, άγχος, προδιάθεση για κατάθλιψη κι έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος...

Η λύση είναι να αποσυνδέσουμε το φαγητό απο τη διάθεσή μας, όταν αυτή δεν είναι και στα καλύτερά της...Μπορούμε να βρούμε τη χαρά και τη λύση σε οποιοδήποτε πρόβλημα αλλού, πέρα απο τα γλυκά (ή τα αλμυρά για κάποιους...)-σε μια βόλτα ή μια εκδρομή, στη μουσική, στον αθλητισμό, στην παρέα με τα αγαπημένα μας πρόσωπα...

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Αναφορές

Ulrich-Lai Y.M., Fulton S., et al. Stress Exposure, Food Intake, and Emotional State. Stress 2015;18(4):381-399

Singh M. Mood, food, and obesity. Frontiers in Psychology 2014;vol 5:925