Οικογενειακά γεύματα:ποιά η σημασία τους για το παιδί;

Πολλοί παράγοντες στο οικογενειακό περιβάλλον διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διατροφική συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων, όσο κι αν τα παιδιά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό κι απο τους συνομηλίκους τους. Ένας απο αυτούς τους παράγοντες, ίσως και ο σημαντικότερος, είναι τα οικογενειακά γεύματα. Το να κάθεται δηλαδή όλη η οικογένεια μαζί στο τραπέζι και να γευματίζει ταυτόχρονα έχει ιδιαίτερη σημασία για την υϊοθέτηση μιας υγιούς διατροφής εκ μέρους των παιδιών. 

Έχει παρατηρηθεί ότι οικογένειες που μαζεύονται γύρω απο το τραπέζι και τρώνε μαζί  5 φορές την εβδομάδα έχουν παιδιά που παρουσιάζουν 25% λιγότερες πιθανότητες να έχουν κάποια προβληματική διατροφική συμπεριφορά σε σχέση με τα παιδιά οικογενειών που κάνουν ένα οικογενειακό γεύμα μέσα στην εβδομάδα. Το οικογενειακό τραπέζι φαίνεται ότι λειτουργεί ως προστατευτικός παράγοντας για το υπέρβαρο και την παιδική παχυσαρκία, την ανθυγιεινή διατροφή και τις διατροφικές διαταραχές (ανορεξία, βουλιμία κ.α.)

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους ένα οικογενειακό γεύμα είναι επωφελές για το παιδί. Πρώτον, όταν τρώμε οικογενειακά σπιτικό φαγητό τότε αυτό το φαγητό είναι οπωσδήποτε πιο υγιεινό και πιο θρεπτικό από τα έτοιμα προπαρασκευασμένα και τυποποιημένα τρόφιμα του εμπορίου. Δεύτερον, το παιδί παρατηρεί τους γονείς και μιμείται τον τρόπο που τρώνε αλλά και το τι τρώνε. Έτσι, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να δοκιμάσει ένα τρόφιμο που δεν το τρώει αλλά και να το εντάξει στη διατροφή του, να μάθει να το προτιμά και να του αρέσει. Τρίτον, όταν οι γονείς βρίσκονται μαζί με το παιδί στο τραπέζι είναι πολύ πιο εύκολο να αναγνωρίσουν έγκαιρα τυχόν ύπαρξη κάποιας διαταραχής (ανορεξία) και να προλάβουν να δράσουν πριν αυτή εξελιχθεί. Τέταρτον, τα οικογενειακά γεύματα δίνουν την ευκαιρία στην οικογένεια να έρθει πιο κοντά συναισθηματικά, και είναι γνωστό ότι σε ένα φιλικό κι ευχάριστο περιβάλλον όλοι τρώνε πιο ευχάριστα και πιο σωστά (τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά). 

Τα πιο συνήθη εμπόδια για το γεγονός ότι τα γεύματα αυτά έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια είναι η έλλειψη χρόνου, τα διαφορετικά ωράρια των γονέων σε σχέση με αυτά των παιδιών (ειδικά να είναι και οι 2 γονείς εργαζόμενοι), η κούραση, το οικονομικό κόστος που απαιτεί η προετοιμασία ενός θρεπτικού γεύματος αλλά και οι τάσεις ανεξαρτησίας, που χαρακτηρίζει ειδικά τους εφήβους. 

Όμως με δεδομένo τα πολλαπλά οφέλη που προσφέρει ένα οικογενεικό τραπέζι μήπως θα έπρεπε οι γονείς να προσπαθήσουν να βρούν περισσότερο χρόνο ; Διότι πέρα απο τις διατροφικές διαταραχές και την παχυσαρκία το οικογενειακό τραπέζι μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των φαινομένων βίας, χρήσης ουσιών απο τα παιδιά, διαφόρων προβλημάτων ψυχικής υγείας αλλά και προσπαθειών αυτο-τιμωρίας των παιδιών. Επιπλέον, τα συχνά γεύματα μαζί με την οικογένεια προωθούν την περαιτέρω κοινωνικοποίηση του παιδιού αλλά και τη μετάδοση ηθών-εθίμων αλλά και πολιτιστικών παραδόσεων. 

Πρακτικές συμβουλές

1. Προσπαθήστε να τρώτε όσο συχνότερα γίνεται μέσα στην εβδομάδα μαζί με τα παιδιά. Τουλάχιστον ένα απο τα γεύματα μέσα στην ημέρα πρέπει να είναι οικογενειακό. 
2. Ακόμα κι αν δε μπορούν να είναι όλοι παρόντες στο γεύμα, ας είναι οι περισσότεροι απο την οικογένεια, να μη γευματίζει δηλαδή μόνο του το παιδί. 
3. Την ώρα που γευματίζετε αφιερώστε ποιοτικό χρόνο-γι αυτό δε θα πρέπει να τρώτε με ανοικτή την τηλεόραση ή με κάποια άλλη συσκευή που να αποσπά την προσοχή (υπολογιστής, κινητό τηλέφωνο κλπ).
4. Ενθαρρύνετε  τα παιδιά να συμμετέχουν στην προετοιμασία και το μαγείρεμα.
5. Κατά τη διάρκεια του γεύματος μπορείτε να συζητήσετε για τα νέα της ημέρας ή να δώσετε την ευκαιρία στα παιδιά να αναφερθούν σε προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίζουν.

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Αναφορές:

Hammons AJ, et al. Is Frequency of Shared Family Meals Related to the Nutritional Health of Children and Adolescents? Pediatrics 2011;127(6)

Dwyer L., et al. Promoting family meals:a review of existing interventions and opportunities for future research. Adolescent Health, Medicine and Therapeutics 2015;6:115-131