Πόσο γάλα χρειάζεται ένα παιδί ;

Το γάλα αποτελεί για τα παιδιά τη βάση της διατροφής τους και είναι απολύτως απαραίτητο σε κάθε ηλικία. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει τα οφέλη της κατανάλωσης γάλακτος απο τη γέννηση μέχρι και την ενηλικίωση και αντιστρόφως η μειωμένη λήψη γαλακτοκομικών και ιδιαίτερα γάλακτος έχει συνδεθεί με μειωμένη ανάπτυξη.

Πόσο γάλα όμως χρειάζεται ένα παιδί ; Ποιά είναι η συνιστώμενη ποσότητα που πρέπει να πίνει στην πρώτη παιδική ηλικία, στη σχολική ζωή και στην εφηβεία ; Μήπως οι γονείς το παρακάνουν καμιά φορά και τελικά τα παιδιά καταλήγουν να πίνουν πολύ περισσότερο απο το αναγκαίο;
 

Είναι πλέον απόλυτα τεκμηριωμένο ότι το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή για τα νεογέννητα και τα βρέφη εώς και 6 μηνών. Απο την ηλικία των 6 μηνών προστίθενται σταδιακά τροφές που συμπληρώνουν τη βρεφική διατροφή αλλά ο μητρικός θηλασμός θα πρέπει να συνεχίζεται μέχρι και το πρώτο έτος ζωής τουλάχιστον.

Μπαίνοντας το παιδί στον πρώτο χρόνο ζωής του παράλληλα με τις υπόλοιπες πηγές πρωτεϊνης που έχουν εισαχθεί στη δίαιτα (κρέας, ψάρι, αβγό) θα πρέπει να συνεχίσει να πίνει και γάλα. Το γάλα είναι τόσο σημαντικό τρόφιμο για τα παιδιά κυρίως επειδή παρέχει πρωτεϊνη υψηλής βιολογικής αξίας και είναι η πρωταρχική πηγή ασβεστίου και βιταμίνης D. Σε αυτή την ηλικία η συνιστώμενη ποσότητα είναι 2 φλυτζάνια του τσαγιού, δηλαδή περίπου 500ml πλήρους γάλακτος την ημέρα*. 
Απο την ηλικία των 2 ετών και πάνω το γάλα και τα γαλακτοκομικά μπορούν να είναι ημιαποβουτυρωμένα. Ειδικά όταν το παιδί φτάσει στην ηλικία των 3-4 ετών θα πρέπει να ενθαρρύνεται η κατανάλωση γάλακτος light (1,5-2%) και να αντικαθίστανται και τα υπόλοιπα γαλακτοκομικά (γιαούρτι, τυρί) με τα αντίστοιχα ημιαποβουτυρωμένα. Η αλλαγή αυτή κρίνεται αναγκαία για την προστασία των αγγείων και την πρόληψη της παχυσαρκίας στα παιδιά αφού τα λιπαρά των γαλακτοκομικών είναι κορεσμένα. Απο την άλλη η περιεκτικότητα του γάλακτος σε ασβέστιο παραμένει η ίδια και στα ημιαποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά. 
Τα παιδιά συστήνεται να πίνουν 500ml ημιάπαχου γάλακτος μέχρι και την ηλικία των 8 ετών. Απο την ηλικία των 9 μέχρι και τα 18 χρόνια η ποσότητα γάλακτος που χρειάζεται ένα παιδί είναι 3 φλιτζάνια (750ml) ημερησίως*. 

Το γάλα εκτός απο ασβέστιο και βιταμίνη D είναι και η βασική πηγή καλίου και φωσφόρου στη δίαιτα των παιδιών ηλικίας 2-18 ετών. Επίσης περιέχει αρκετές βιταμίνες και σημαντικά ιχνοστοιχεία όπως το μαγνήσιο. Η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας γάλακτος συμβάλλει στην κάλυψη των διατροφικών αναγκών στην παιδική και στην εφηβική ηλικία. Ακόμη, η κατανάλωση της κατάλληλης ποσότητας γάλακτος προστατεύει απο την εμφάνιση οστεοπενίας και καρδιαγγειακών παθήσεων αλλά συμβάλλει και στη διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους.

Απο την άλλη δε θα πρέπει τα παιδιά να πίνουν περισσότερο γάλα απο αυτό που χρειάζεται. Ένα φλυτζάνι γάλακτος με 2% λιπαρά προσδίδει 130 θερμίδες οπότε η υπερκατανάλωση μπορεί να επιφέρει αύξηση βάρους. Επίσης όταν τα παιδί πίνει μεγάλες ποσότητες γάλακτος μειώνεται η όρεξή του για άλλες σημαντικές τροφές. Η υπερκατανάλωση γάλακτος μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα βιταμίνης D στον οργανισμό του παιδιού και υψηλά επίπεδα της συγκεκριμένης βιταμίνης έχουν αρνητικές συνέπειες. Εξάλλου όσο περισσότερο γάλα (εκτός του προτεινόμενου) πίνει ένα παιδί τόσο μειώνεται ο σίδηρος στον οργανισμό του αφού το ασβέστιο εμποδίζει την απορρόφηση του σιδήρου. 

 
Όλες οι τροφές θα πρέπει να έχουν θέση στο καθημερινό διαιτολόγιο των παιδιών, για να υπάρχει μια ισορροπία στη διατροφή και να εξασφαλιστεί η ομαλή ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό κανένα τρόφιμο δε μπορεί και δεν πρέπει να αντικαθιστά απόλυτα κάποιο άλλο, ακόμα κι αν αυτό είναι τόσο θρεπτικό και ωφέλιμο όσο το γάλα.

* Οι ανωτέρω συστάσεις αφορούν μερίδες γαλακτοκομικών κι όχι αποκλειστικά μερίδες γάλακτος. Μια μερίδα γαλακτοκομικών αντιστοιχεί σε 1 φλυτζάνι γάλα ή 1 κεσεδάκι γιαούρτι (200γρ.) ή 1 κομμάτι τυρί.

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Αναφορές :

American Heart Association.Gidding S.S., Dennison B.A., Birch L.L. et al. Dietary Recommendations for Children and Adolescents : A Guide For Practitioners. Pediatrics 2006 vol. 117(2)

Spence L. A., Cifelli C.J., Miller G.D. The Role of Dairy Productsn Helathy Weight and Body Composition in Children and Adolescents. Current Nutrition & Food Science 2011;7:40-49