Διαχείριση της παχυσαρκίας στους ηλικιωμένους

Στη σύγχρονη εποχή και με τη σημαντική πρόοδο της ιατρικής επιστήμης έχει αυξηθεί σημαντικά το προσδόκιμο ζωής. Όμως τα περισσότερα χρόνια που ζει πλέον ένας άνθρωπος δε συνοδεύονται πάντα και απο ποιότητα. Κύριες αιτίες είναι οι διάφορες παθήσεις που εμφανίζονται συχνά σε ηλικιωμένα άτομα κι επηρεάζουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό την καθημερινότητά τους.

Μεταξύ των καταστάσεων που έχουν σημαντική επίδραση στην υγεία αλλά και στην ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων είναι η παχυσαρκία, η οποία επιδεινώνει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα και δημιουργεί επιπλέον νέα. Γι αυτό είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστεί προσεκτικά και με τρόπο τέτοιο που να μην επιβαρύνεται περαιτέρω η ευάλωτη υγεία των ηλικιωμένων. 

Χαρακτηριστικά της παχυσαρκίας στην τρίτη ηλικία

• Λόγω της παχυσαρκίας σε συνδυασμό με τη γήρανση παρατηρούνται ορμονικές αλλαγές, μακρόχρονη φλεγμονώδης αντίδραση και αλλαγές στη σύσταση του σώματος 
• Παρατηρείται μείωση της μυϊκής μάζας, αύξηση του λίπους γύρω απο την κοιλιά αλλά και γύρω απο όργανα όπως το ήπαρ και το πάγκρεας
• Η παχυσαρκία συνοδεύεται συχνά απο δυσλιπιδαιμία, υπέρταση και διαβήτη
• Φυσικές συνέπειες της γήρανσης, που επιδεινώνονται με την ύπαρξη παχυσαρκίας, είναι η μειωμένη κινητικότητα, η παρουσία οστεοαρθρίτιδας, μειωμένες γνωστικές δεξιότητες, ελαττωμένη όραση, άνοια και μειωμένη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος

Στόχοι θεραπείας παχυσαρκίας στους ηλικιωμένους

Η απώλεια βάρους συστήνεται μόνο για ηλικιωμένους με σοβαρού βαθμού παχυσαρκία, οι οποίοι παρουσιάζουν λειτουργικά προβλήματα και ασθένειες σχετικές με την παχυσαρκία και για εκείνους που πρόκειται να ωφεληθούν απο αυτή την απώλεια βάρους.

Οι στόχοι της θεραπείας επικεντρώνονται σε 3 σημεία :

1. Διατήρηση της μυϊκής μάζας 
2. Βελτίωση των δεικτών νοσηρότητας
3. Βελτίωση της ποιότητας ζωής και του αισθήματος του "ευ ζήν"

Τρόποι αντιμετώπισης

Διατροφή 

Η διατροφική διαχείριση της παχυσαρκίας στους ηλικιωμένους δεν πρέπει να είναι επιθετική αλλά να στοχεύει σε μια ήπια απώλεια βάρους, με έμφαση στην απώλεια λίπους.

Γι αυτό είναι απαραίτητο ένα πρόγραμμα με επαρκή πρόσληψη πρωτεϊνης υψηλής βιολογικής αξίας, επαρκή πρόσληψη ασβεστίου, βιταμίνης D, μετάλλων και ιχνοστοιχείων.

Άσκηση 

H άσκηση είναι απολύτως απαραίτητη σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους στην τρίτη ηλικία αφού μειώνει τη φλεγμονή, διατηρεί τη μυϊκή μάζα σταθερή, αυξάνει τη λειτουργικότητα (βελτιώνοντας την ισορροπία και την ευλυγισία), ρυθμίζει το ζάχαρο και μειώνει τα λιπίδια. Τέλος, μειώνει τα συμπτώματα κατάθλιψης, που παρατηρύνται συχνά σε ηλικιωμένους, τους βγάζει απο την απομόνωση και δίνει άλλο νόημα στη ζωή τους.

Το πρόγραμμα άσκησης για ηλικιωμένα άτομα θα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο αερόβια άσκηση (π.χ. περπάτημα, ποδήλατο, κολύμπι κ.α.) όσο και άσκηση αντίστασης (ήπια βάρη) αλλά και ασκήσεις ισορροπίας και ευλυγισίας. Η προτεινόμεη συχνότητα είναι 3 φορές/εβδομάδα.

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Πηγή : Mathus-Vliegen E.M.H.  et al. Prevalence, Pathophysiology, Health Consequences and Treatment Options of Obesity in the Elderly:A Guideline.Obes Facts 2012;5:460-483