Πολλά είναι τα υπέρβαρα ή τα παχύσαρκα άτομα που αναπτύσσουν μια αρνητική εικόνα για το σώμα τους, αν και αυτό το φαινόμενο δεν εμφανίζεται σε όλους τους παχύσαρκους.
Αυτή η δυσαρέσκεια για την εικόνα σώματος μπορεί να προκαλέσει ψυχικές αλλά και διατροφικές διαταραχές και μπορεί να επηρεάσει την προσπάθεια για απώλεια βάρους.
Τι εννοούμε όταν λέμε "εικόνα σώματος";
Η εικόνα του σώματος είναι μια έννοια σύνθετη και αναφέρεται στις αντιλήψεις και στις στάσεις του ατόμου που αφορούν στην εμφάνισή του. Η εικόνα του σώματος περιλαμβάνει συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές.
Είναι προφανές ότι η εικόνα του σώματος μπορεί να είναι θετική είτε αρνητική για κάποιον, να είναι δηλαδή είτε ευχαριστημένος είτε δυσαρεστημένος με το σώμα του. Οπότε η έννοια αυτή είναι υποκειμενική καθώς περιγράφει τη θετική ή αρνητική άποψη του ατόμου για το σώμα του.
Παχυσαρκία και εικόνα σώματος
Η δυσαρέσκεια για την εικόνα σώματος είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στα υπέρβαρα και τα παχύσαρκα άτομα. Μελέτες δείχνουν ότι όσο μεγαλύτερο είναι το βάρος σώματος τόσο αυξάνεται η αρνητική αντίληψη για το σώμα.
Ωστόσο, υπάρχουν δυο ομάδες ατόμων στις οποίες η αρνητική εικόνα σώματος είναι περισσότερο εμφανής και συχνότερη: 1) σε εκείνους με διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας (μεγάλη κατανάλωση φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα) και 2) στα άτομα που έχουν υποβληθεί σε χειρουργείο παχυσαρκίας (το λεγόμενο "μανίκι").
Παρόλα ταύτα δεν έχουν όλοι οι παχύσαρκοι αρνητική εικόνα σώματος. Τα στοιχεία δείχνουν ότι εκείνοι που αναζητούν λύση στο πρόβλημα των κιλών είναι πιο ευάλωτοι σε μια δυσαρέσκεια σε σχέση με εκείνους που δεν ψάχνουν για θεραπεία, οπότε και νιώθουν καλά με το σώμα τους.
Όσον αφορά στα δύο φύλα, οι γυναίκες αναφέρουν μεγαλύτερη δυσαρέσκεια για την εικόνα σώματος σε σχέση με τους άνδρες, παρόλο που γενικότερα έχουν μικρότερο σωματικό βάρος.
Και στα δύο φύλα, η αρνητική εικόνα σώματος συνδέεται με χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη και διατροφικές διαταραχές. Επίσης μπορεί να οδηγήσει σε χρήση φαρμάκων, όπως είναι τα αναβολικά στεροειδή και η αυξητική ορμόνη.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η ύπαρξη στερεοτύπων και το στίγμα που συνοδεύει τα άτομα με επιπλέον κιλά είναι οι δύο βασικές αιτίες για τις οποίες αναπτύσσεται αρνητική εικόνα σώματος.
Ακόμα και σήμερα, στην εποχή της πολύπλευρης ενημέρωσης, θεωρείται απο πολλούς ότι τα παχύσαρκα άτομα έχουν ψυχολογικά ή νοητικά προβλήματα, οπότε και τους συμπεριφέρονται ανάλογα.
Οι αντιδράσεις αυτές συνήθως επεκτείνονται σε πολλούς τομείς : στο σχολείο, στη δουλειά, στο οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον, ακόμα και σε μέρη κοινωνικής συναναστροφής. Τα άτομα με επιπλέον κιλά βιώνουν αρνητική κριτική, "πειράγματα" και υποτιμητικά σχόλια απο συμμαθητές, συναδέλφους, γονείς, αδέλφια, αγνώστους (ακόμα κι απο γιατρούς...), επίμονα κι έντονα βλέμματα κι άλλες παρόμοιες αντιδράσεις. Μια άλλη πολύ σημαντική κατάσταση που οδηγεί σε έντονη δυσαρέσκεια είναι η έντονη πίεση απο τους γονείς προς τα παιδιά προκειμένου να χάσουν βάρος.
Απώλεια βάρους και εικόνα σώματος
Συνήθως τα παχύσαρκα άτομα ξεκινούν να συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους με στόχο τη βελτίωση της εμφάνισής τους κι όχι τόσο για να ελαττώσουν τα προβλήματα υγείας που προκύπτουν απο τα επιπλέον κιλά.
Πραγματικά, έχει παρατηρηθεί μεγάλη αλλαγή στην εικόνα σώματος μετά απο απώλεια κάποιων κιλών σε όλα τα υπέρβαρα άτομα. Εάν αυτή η προσπάθεια συνδυαστεί με τεχνικές συμπεριφορικής θεραπείας της παχυσαρκίας τότε το αποτέλεσμα είναι ακόμα καλύτερο.
Οι τεχνικές βελτίωσης της αυτοεκτίμησης είναι απαραίτητες σε ένα πρόγραμμα αδυνατίσματος, αφού έστω και λίγα κιλά να επανέλθουν το άτομο αποκτά ξανά μια δυσαρέσκεια για την εμφάνισή του.
Προφανώς, όσο αλλάζει προς το καλύτερο η εικόνα σώματος τόσο το άτομο συμμετέχει πιο πρόθυμα σε ένα πρόγραμμα άσκησης και συμμορφώνεται περισσότερο στο προτεινόμενο πρόγραμμα διατροφής.
Οπότε σε γενικές γραμμές, ο έλεγχος βάρους ταυτόχρονα με συνεδρίες αυτοενίσχυσης-αυτοβελτίωσης θεωρείται ένας πολύ καλός τρόπος αντιμετώπισης της αρνητικής εικόνας σώματος.
Αθανασία Κακλαμάνου
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc
Βιβλιογραφία:
Weinberger NA, et al. Body Dissatisfaction in Individulas with Obesity Compared to Normal-Weight Individuals:A Systematic Review and Meta-Analysis. Obes Facts 2016;9:424-441
Fairburn CG., Brownell KD. Eating Disorders and Obesity: A Comprehensive Handbook.2002 The Guilford Press
Chao HL. Body Image Change in Obese and Overweight Persons Enrolled in Weight Loss Intervention Programs. A Systematic Revies and Meta-Analysis. PLos One.2015:10(5):e0124036
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.