Υδατάνθρακες και διαβήτης:όσα πρέπει να γνωρίζετε

Οι υδατάνθρακες είναι η βασική πηγή ενέργειας για τα κύτταρά μας και μας προμηθεύουν με πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Ειδικά για τα άτομα με διαβήτη οι συστάσεις λένε ότι θα πρέπει να αποτελούν τη βάση της διατροφής τους. 

Όμως, πολλοί πάσχοντες συχνά αποφεύγουν συγκεκριμένα τρόφιμα ή διστάζουν να βάλουν κάποια άλλα φαγητά πλούσια σε υδατάνθρακες στη διατροφή τους. 

Τι ισχύει τελικά; Πόσους υδατάνθρακες πρέπει να καταναλώνει κάποιος που πάσχει απο διαβήτη και τί άλλο πρέπει να προσέξει;

Οι υδατάνθρακες ανεβάζουν το ζάχαρο;

Όλοι ανεξαιρέτως οι υδατάνθρακες που βρίσκονται στα τρόφιμα και στα ποτά ανεβάζουν το ζάχαρο, επειδή όλοι διασπώνται στον οργανισμό σε γλυκόζη (το ζάχαρο του αίματος). Ωστόσο, ο τύπος του υδατάνθρακα και η ποσότητα αυτού θα κάνει τη διαφορά, αφού  καθορίζει την επιτυχή ή όχι διαχείριση του διαβήτη.

Τύποι υδατανθράκων

1. Άμυλο (ή σύνθετοι υδατάνθρακες). Περιέχεται στα εξής τρόφιμα: ψωμί και δημητριακά, ζυμαρικά, πατάτες, λαχανικά και όσπρια
2. Σάκχαρα (ή απλοί υδατάνθρακες). Χωρίζονται περαιτέρω σε φυσικά ζάχαρα (φρούτα, υδατάνθρακες γαλακτοκομικών κλπ) και προστιθέμενα (ζάχαρη, μέλι, πετιμέζι, φρουκτόζη κ.α.). Τα πρώτα περιέχονται φυσικά στα τρόφιμα ενώ τα δεύτερα βρίσκονται κυρίως σε επεξεργασμένα προϊόντα. 
3. Φυτικές ίνες. Χωρίζονται περαιτέρω σε αδιάλυτες ίνες (αμυλούχα τρόφιμα ολικής άλεσης) και διαλυτές φυτικές ίνες (φρούτα και κάποια λαχανικά). 

Οι σύνθετοι υδατάνθρακες διασπώνται πιο αργά στο σώμα κι απελευθερώνονται σταδιακά στην κυκλοφορία του αίματος σε σχέση με τα απλά ζάχαρα, γι αυτό και θα πρέπει να αποτελούν τη βασική πηγή υδατανθράκων στη δίαιτα ενός διαβητικού. Καλό είναι, να περιορίζονται αισθητά τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε απλά ζάχαρα επειδή ανεβάζουν πολύ περισσότερο και πιο απότομα το ζάχαρο οπότε επηρεάζουν αρνητικά τη συνολική διαχείριση της πάθησης. 

Ποιά ποσότητα είναι η κατάλληλη;

Δεν υπάρχει μια καθορισμένη ποσότητα υδατανθράκων που να συστήνεται γενικά για όλους τους πάσχοντες. Το πόσους υδατάνθρακες θα πρέπει να καταναλώνει κάποιος διαβητικός καθημερινά εξαρτάται απο την ηλικία και το φύλο του, το επίπεδο δραστηριότητας του, συνυπάρχουσες παθήσεις (απο το ιατρικό ιστορικό) αλλά και τους στόχους που έχουν τεθεί απο το θεράποντα γιατρό (π.χ. αν θα πρέπει να υπάρξει απώλεια ή διατήρηση βάρους, αν θα πρέπει απλά να βελτιωθούν τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα, αν θα πρέπει να βελτιωθεί η αθλητική απόδοση εφόσον ο πάσχων ασκείται κ.λ.π.). 

Διαβήτης υπό αγωγή 

Εάν λαμβάνετε φάρμακα για το διαβήτη σας (χάπια ή ινσουλίνη) θα πρέπει να είστε πιο προσεκτικοί με την κατανάλωση υδατανθράκων. 

Επισκεφθείτε έναν διατροφολόγο, ο οποίος θα σας βοηθήσει να φτιάξετε μαζί ένα πρόγραμμα διατροφής προσαρμοσμένο στις δικές σας ανάγκες, σύμφωνα και με τις οδηγίες του γιατρού σας. Παράλληλα θα σας εκπαιδεύσει για το ποιά τρόφιμα να διαλέγετε, το μέγεθος της μερίδας και το πώς θα αποφύγετε τις απότομες αυξήσεις στο ζάχαρο ή την υπογλυκαιμία. 

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Αναφορές

Evert AB., et al. Nutrition Therapy Recommendations for the Management of Adults With Diabetes, Position Statement. Diabetes Care 2013;36

diabetes.org