Διατροφή και άνοια

Η άνοια αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας σήμερα καθώς επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Επειδή δεν υπάρχει θεραπεία για την άνοια είναι σημαντικό να προλάβουμε την εμφάνιση της πάθησης αλλά ακόμα κι όταν αυτή εμφανιστεί να μπορέσουμε να καθυστερήσουμε την εξέλιξή της. 

Μεταξύ των παραγόντων που έχουν μελετηθεί για την πρόληψη της άνοιας είναι και η διατροφή. Συγκεκριμένα, μελέτες έχουν εστιάσει στη Μεσογειακή διατροφή, στην παχυσαρκία και στην κατανάλωση αλκοόλ. 

Δυο λόγια για την ασθένεια...

Η άνοια είναι το αποτέλεσμα βλάβης των κυττάρων του εγκεφάλου, που έχει ως συνέπεια να επηρεάζονται λιγότερο ή περισσότερο (ανάλογα το μέγεθος της βλάβης) οι γνωστικές και οι νευρολογικές λειτουργίες. Έτσι, το άτομο που πάσχει από άνοια έχει μειωμένη μνήμη και ικανότητα μάθησης, δε μπορεί εύκολα να προσανατολιστεί, δε μπορεί να εκφραστεί σωστά, έχει μειωμένη κριτική σκέψη και κατανόηση.

Η νόσος Alzheimer αντιπροσωπεύει τα 2/3 των περιπτώσεων άνοιας.

Μεσογειακή διατροφή και άνοια

Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι όσα άτομα ακολουθούν συστηματικά τη Μεσογειακή δίαιτα εμφανίζουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. Συγκεκριμένα, η συχνή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και ψαριών φαίνεται ότι παρέχει σημαντική προστασία έναντι της άνοιας. Οι ερευνητές θεωρούν ότι το πλήθος αντιοξειδωτικών που υπάρχει στη Μεσογειακή δίαιτα μειώνει το οξειδωτικό στρες και τη συστηματική φλεγμονή, οπότε αυξάνεται η αιματική ροή στα αγγεία (ειδικά του εγκεφάλου) και βελτιώνονται έτσι οι λειτουργίες των κυττάρων.

Παχυσαρκία και άνοια

Το επιπλέον λίπος που συσσωρεύεται στα παχύσαρκα άτομα επηρεάζει αρνητικά την υγεία των αγγείων, προκαλώντας μεταβολές στη δομή του εγκεφάλου και στη φυσιολογική ροή αίματος. Επιπλέον μέσω της έκκρισης συγκεκριμένων ορμονών προκαλείται φλεγμονή κι έτσι μεταβάλλονται προς το χειρότερο οι νευρολογικές λειτουργίες. 

Κατ αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης άνοιας. Μελέτες έχουν βρεί ότι η παρουσία παχυσαρκίας στη μέση ηλικία (50 έτη) συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας στην τρίτη ηλικία (70-80 έτη). 

Συνεπώς η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους έχει μεγάλη σημασία καθώς απομακρύνει τον κίνδυνο έκπτωσης ζωτικών λειτουργιών του εγκεφάλου.  

Αλκοόλ και άνοια

Όσον αφορά στο αλκοόλ έχει βρεθεί ότι μια χαμηλή έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ προστατεύει από την εμφάνιση άνοιας ενώ η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο. 

Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών, ελαττώνει τον κίνδυνο συγκόλλησης των αιμοπεταλίων (άρα και σχηματισμού θρόμβου) και βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ. Επίσης το αλκοόλ έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες λόγω των πολυφαινολών που περιέχονται σε κάποια ποτά (κόκκινο κρασί κυρίως) οπότε έτσι εξηγείται εν μέρει η προστατευτική δράση της νευρολογικής λειτουργίας.

Από την άλλη, όποιος καταναλώνει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ διατρέχει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας (λόγω αύξησης της πίεσης του αίματος και αύξησης των τριγλυκεριδίων), καρδιακών διαταραχών και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. 

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Βιβλιογραφία:

Baumgart M., et al. Summary of the evidence on modifiable risk factors for cognitive deckline and dementia:A population-based perspective. Alzheimer's & Dementia 2015;11:718-726

Ridley NJ., et al. Alcohol-related dementia:an update of the evidence. Alzheimers's Research and Therapy.2013;5:3

Rakesh G., et al. Strategies for dementia prevention:latest evidence and implications. Ther Adv Chronic Dis 2017;8:121-136

Anastasiou CA., et al. Mediterrenean diet and cognitive health:Initials results fron the Hellenic Longitudinal Investigation of Aging and Diet. PloS One. 1027;12(8):e0182048