Διαλειμματική νηστεία:η λύση στην παχυσαρκία ή απλά μια νέα μόδα;

Η διαλειμματική νηστεία δεν είναι κάτι καινούριο καθώς εφαρμόζεται ήδη απο την αρχαιότητα απο διάφορους λαούς καθώς και σε πολλά μέρη του κόσμου, μεταξύ άλλων και για θρησκευτικούς λόγους (χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Ραμαζάνι). Στις μέρες μας έχει έρθει στο προσκήνιο κι αποτελεί ένα πολύ δημοφιλή τρόπο διατροφής που υπόσχεται απώλεια βάρους, βελτίωση δεικτών υγείας ενώ κάποιοι υποστηρίζουν ότι συμβάλλει στην μακροζωία. Τί λέει η επιστημονική κοινότητα για όλα αυτά;

Τί είναι η διαλειμματική νηστεία

Με τον όρο αυτό εννοούμε την ηθελημένη αποχή απο την κατανάλωση τροφής και ροφημάτων για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που ποικίλλει ανάλογα τον τύπο της νηστείας. Τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας το άτομο μπορεί να τρώει και να πίνει κανονικά. 

Υπάρχουν διάφοροι τύποι διαλειμματικής νηστείας, οι δημοφιλέστεροι είναι το σχήμα 16:8  και το σχήμα 5:2. Στην πρώτη περίπτωση το άτομο πρέπει να μείνει νηστικό για 16 συνεχόμενες ώρες κι επιτρέπεται να φάει τις υπόλοιπες 8 ώρες της ημέρας. Στο σχήμα 5:2 το άτομο καταναλώνει ελάχιστο φαγητό 2 ημέρες μέσα στην εβδομάδα (όχι συνεχόμενες) και τρώει κανονικά τις υπόλοιπες 5 ημέρες. 

Πλεονεκτήματα 

Στις λίγες μελέτες που έχουν γίνει φαίνεται ότι η διαλειμματική νηστεία προκαλεί απώλεια βάρους, μειώνει τα λιπίδια στο αίμα (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια), μειώνει το ζάχαρο και βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη. 

Η διαλειμματική νηστεία δε φαίνεται να έχει αρνητικά αποτελέσματα στη σωματική και ψυχική υγεία, όταν ακολουθείται απο υγιείς ενήλικες (με κανονικό είτε αυξημένο σωματικό βάρος) υπό την παρακολούθηση του διαιτώμενου απο διατροφολόγο-διαιτολόγο.

Μειονεκτήματα

1. Στη διαλειμματική νηστεία παρατηρείται ναι μεν απώλεια βάρους αλλά όχι μεγαλύτερη απο την απώλεια που επιτυγχάνεται ακολουθώντας μια κλασική δίαιτα.
2. Σε όλους τους τύπους της νηστείας θα πρέπει οι συνολικές θερμίδες που προσλαμβάνονται να είναι συγκεκριμένες, όπως και στις κλασικές δίαιτες. Επιπλέον, το άτομο θα πρέπει να τρώει σε δομημένα γεύματα τις επιτρεπόμενες ώρες και τα γεύματα αυτά να είναι επι το πλείστον υγιεινά. Άρα στη διαλειμματική νηστεία δε μπορεί να τρώει κανείς όσο θέλει ούτε ό,τι θέλει. 
3. Η συγκεκριμένη διατροφή είναι εντελώς ακατάλληλη για άτομα με αγχώδεις διαταραχές όσο και για εκείνους που εμφανίζουν κάποια διατροφική διαταραχή, όπως είναι η επεισοδιακή υπερφαγία (δείτε περισσότερα εδώ). 
4. Σε κάποιες μελέτες έχει παρατηρηθεί διαταραχές στον κύκλο γυναικών με την εφαρμογή της νηστείας, οπότε οι γυναίκες με τέτοιου είδους προβλήματα δε μπορούν να ακολουθήσουν τη νηστεία χωρίς παρενέργειες.
5. Δεν είναι γνωστά τα μακροχρόνια αποτελέσματα της διαλειμματικής νηστείας, αν δηλαδή η απώλεια βάρους διατηρείται για 6 ή και περισσότερους μήνες μετά.
6. Δε γνωρίζουμε την επίδραση της διαλειμματικής νηστείας σε άλλες παραμέτρους, όπως είναι ο ύπνος και η άσκηση.
7. Είναι άγνωστη η επίδραση της διαλειμματικής νηστείας σε άτομα με διάφορες ασθένειες (διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνος, νόσος Alzheimer κ.α.)  

Το μεγάλο πρόβλημα...

Οι μελέτες που έχουν εξετάσει τη διαλειμματική νηστεία είναι λίγες, με μικρό αριθμό ατόμων και σύντομη χρονική διάρκεια. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν υπάρχουν επαρκή όσο και ισχυρά δεδομένα έτσι ώστε να προτείνουμε με ασφάλεια σε οποιοδήποτε άτομο τη διαλειμματική νηστεία, είτε για να χάσει βάρος είτε ως μια υγιεινή διατροφή. 

Δεν είναι γνωστό ακόμη ποιά άτομα θα ωφεληθούν ακολουθώντας τη διαλειμματική νηστεία ούτε και ποιός τύπος νηστείας είναι ο πιο αποτελεσματικός. 

Αναμένουμε λοιπόν νέες μελέτες στο μέλλον-έως τότε καλό είναι να μην εφαρμόζει κανείς απο μόνος του, χωρίς να συμβουλευτεί ένα ειδικό της διατροφής, ούτε τη διαλειμματική νηστεία αλλά ούτε κι άλλες πρακτικές αδυνατίσματος με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα.

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc 

Βιβλιογραφία

Rynders CA., Thomas EA, et al. Effectiveness of Intermittent Fasting and Time-Restricted Feeding Compared to Continuous Eneergy Restriction for Weight Loss. Nutrient 2019;11:2442

Welton S. et al. Intermittent fasting and weight loss. Systematic review.Canadian Family Physician 2020;66

Patterson RE., Sears DD. Metabolic Effects of Intermittent Fasting. Annu Rev Nutr 2017;37:371-93

Stockman MC, et al. Intermittent Fasting:Is The Weight Worth the Weight? Curr Obes Rep 2018;7(2):172-185