Επεισοδιακή υπερφαγία : τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται;

Η επεισοδιακή υπερφαγία (ή αδηφαγική υπερφαγία) σχετικά πρόσφατα αναγνωρίστηκε ως ξεχωριστή και διακριτή διατροφική διαταραχή-αφού έχει διαφορετικά διαγνωστικά κριτήρια σε σχέση με τις άλλες διαταραχές πρόσληψης τροφής (π.χ. βουλιμία). Είναι η πιο συνηθισμένη διατροφική διαταραχή κι επηρεάζει τόσο την ποιότητα ζωής όσο και την ψυχολογία του ατόμου που πάσχει. Εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες και σε νεαρούς ενήλικες, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και στην εφηβεία.

Πώς θα την αναγνωρίσετε...

Η αδηφαγική υπερφαγία χαρακτηρίζεται απο συχνά κι επαναλαμβανόμενα επεισόδια ανεξέλεγκτης και παρορμητικής υπερφαγίας κάτω από ψυχολογική πίεση. Τα επεισόδια αυτά συμβαίνουν τουλάχιστον 1-2 φορές/εβδομάδα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 3 μηνών και διαρκούν λιγότερο από 2 ώρες κάθε φορά. 

Στην επεισοδιακή υπερφαγία:

• το άτομο δε μπορεί να σταματήσει να τρώει, ούτε και να ελέγξει το τί τρώει
• καταναλώνει μεγάλες ποσότητες τροφής πολύ γρήγορα
• συνεχίζει να τρώει ακόμα κι όταν δεν πεινάει ή κι όταν νιώθει χορτάτος
• κρύβει φαγητό ή το αποθηκεύει, για να το φάει αργότερα (συνήθως μόνο του)
• το άτομο τρώει συνεχώς κατά τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς συγκεκριμένο πρόγραμμα γευμάτων

Συναισθηματικά το άτομο που πάσχει απο τη διαταραχή...

1. Έχει άγχος και νιώθει ότι θα ανακουφιστεί μόνο τρώγοντας
2. Αισθάνεται ντροπή για το γεγονός ότι έφαγε τόσο πολύ
3. Παρόλο που τρώει μεγάλες ποσότητες δε νιώθει ποτέ ικανοποιημένο
4. Αισθάνεται αηδία ή/και ενοχές μετά το επεισόδιο υπερφαγίας
5. Νιώθει απελπισμένος που δε μπορεί να ελέγξει το βάρος του 

Η βασική διαφορά με τη βουλιμία είναι ότι στην επεισοδιακή υπερφαγία δεν έχουμε αντισταθμιστική συμπεριφορά για να αποφευχθούν οι συνέπειες του υπερβολικού φαγητού (δηλαδή το άτομο δεν κάνει εμετό, ούτε χρήση καθαρτικών μετά την υπερφαγία)

Αίτια-Συνέπειες 

Σε μεγάλο βαθμό τα ακριβή αίτια που οδηγούν στη διαταραχή είναι άγνωστα. Εκτιμάται ότι ένας συνδυασμός παραγόντων είναι υπαίτιοι για να οδηγηθεί κάποιος στην υπερφαγία. 

Έτσι, κάποιος μπορεί να οδηγηθεί στην υπερφαγία επειδή το κοινωνικό περιβάλλον προωθεί το αδύνατο σώμα ως επιτυχημένο και γενικά ως πρότυπο. Επιπλέον, όσοι γονείς χρησιμοποιούν το φαγητό ως ανταμοιβή ή ως τιμωρία, είναι δυνατό να οδηγήσουν τα παιδιά τους σε τέτοιες καταστάσεις αργότερα στη ζωή τους. Όσα παιδιά έχουν υποστεί βία (σε οποιαδήποτε μορφή) είναι επίσης ευάλωτα να αναπτύξουν υπερφαγία. 

Ένας απο τους βασικότερους παράγοντες που ευθύνονται για την εμφάνιση της διαταραχής είναι η κατάθλιψη, η οποία σχεδόν πάντα συνυπάρχει με την επεισοδιακή υπερφαγία. Ευάλωτοι είναι επίσης όσοι δε μπορούν να εκφράσουν εύκολα τα συναισθήματα τους, όσοι νιώθουν μοναξιά, εκείνοι που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση κι όσοι αισθάνονται δυσαρέσκεια με την εικόνα σώματος τους. 

Η επεισοδιακή υπερφαγία οδηγεί σε ένα πλήθος προβλημάτων (συναισθηματικά, κοινωνικά, σωματικά). Το άτομο με τη διαταραχή μπορεί να υποφέρει απο άγχος κι έντονο στρες, αυπνία, αρνητικές σκέψεις.

Επιπλέον, η υπερφαγία (που συνυπάρχει σχεδόν πάντα με υπέρβαρο ή παχυσαρκία) αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη, υπέρτασης ή/και καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Πώς αντιμετωπίζεται 

Η επεισοδιακή υπερφαγία δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί όμως τελικά μπορεί να θεραπευθεί, εάν το άτομο που πάσχει ζητήσει βοήθεια και έχει την υποστήριξη των γύρω του. 

Η θεραπεία στοχεύει στο να μειωθούν τα επεισόδια υπερφαγίας, να διατηρηθεί ένα σταθερό βάρος και να ισορροπήσει η διάθεση του ατόμου. Αυτό επιτυγχάνεται με είτε με συμπεριφορική θεραπεία, είτε με τεχνικές ψυχοθεραπείας είτε με φάρμακα-τα καλύτερα αποτελέσματα έρχονται όταν συνδυάζονται οι τρείς μέθοδοι. 

Τελικά το άτομο μαθαίνει να έχει μια υγιή σχέση με το φαγητό, αποκτά καλύτερες διατροφικές συνήθειες και (το κυριότερο) μαθαίνει να διαχειρίζεται μα υγιή τρόπο τα συναισθήματά του. 

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Βιβλιογραφία

Amianto F., et al. Binge-eating disorder diagnosis and treatment:a recap in front of DSM-5. BMC Psychiatry 2015;15:70

Kimberly A., Binge-eating disorder in adults:A Suystemativ Review and Meta-analysiis, Ann Inter Med 2016;165(6):409-420

www. anasa.com.gr