Ποιές τροφές βοηθούν σε ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα;

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που περιλαμβάνει διάφορα κύτταρα σε πολλά σημεία του σώματος. Δρα για να μας προστατεύει απο βακτήρια, ιούς, μύκητες, παράσιτα κι άλλους ξένους "εισβολείς" που απειλούν την υγεία μας. 

Ένας απο τους παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος είναι και η διατροφή. 

Πώς συνδέεται η διατροφή με την ανοσία;

Τα κύτταρα που μας προστατεύουν απο τις λοιμώξεις χρειάζονται την απαιτούμενη ενέργεια για να λειτουργήσουν ομαλά. Εκτός απο θερμίδες όμως, έχουν ανάγκη κι απο επαρκή ποσότητα πρωτεϊνης, λιπαρών οξέων, βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων για να καταφέρουν να εξουδετερώσουν τους εξωτερικούς βλαπτικούς παράγοντες. 

Κατά συνέπεια, όταν η διατροφή μας δεν είναι πλήρης κι ισορροπημένη, εξασθενεί η άμυνά μας κι αυξάνεται η ευαισθησία μας στις λοιμώξεις. Οι διατροφικές ελλείψεις μπορεί να είναι μεμονωμένες (π.χ. πρωτεϊνική υποθρεψία) ή να συνυπάρχουν με ελλείψεις σε βιταμίνες, και τότε το ανοσοποιητικό σύστημα γίνεται ακόμα πιο δυσλειτουργικό 

Επιπλέον, όταν αρρωσταίνουμε επηρεάζεται σημαντικά η θρεπτική μας κατάσταση, καθώς η ασθένεια μπορεί να προκαλέσει ανορεξία, δυσαπορρόφηση συστατικών, αυξημένο μεταβολισμό κι απώλεια θρεπτικών ουσιών αλλά και ανακατανομή αυτών στο σώμα. 

Ποιές τροφές "χτίζουν" γερό ανοσοποιητικό;

Στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού, λίγο περισσότερο απο κάποιες άλλες ουσίες συμβάλλουν κάποιες βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά και τα προβιοτικά. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά περιέχονται σε συγκεκριμένα τρόφιμα. Ειδικότερα:

Βιταμίνη Α: συκώτι, κρόκος αβγού, γαλακτοκομικά, βούτυρο, καρότα, γλυκοπατάτα, κόκκινη και πορτοκαλί πιπεριά, κολοκύθα

Βιταμίνη Ε: ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, σπόροι (π.χ. ηλιόσποροι), σουσάμι

Βιταμίνη C: κόκκινες γλυκιές πιπεριές, ακτινίδιο, πορτοκάλι & λεμόνι, γκρέιπφρουτ, φράουλες, λαχανάκια Βρυξελλών, μπρόκολο, κουνουπίδι, ντομάτα

Ψευδάργυρος:κρέας (μοσχάρι, χοιρινό), αβγό, οστρακοειδή (στρείδια), όσπρια, ξηροί καρποί

Προβιοτικά: γιαούρτι, κεφίρ, ψωμί με προζύμι, ξινολάχανο, τουρσί, ελιές

Βιταμίνη D: αβγό, λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλα, σκουμπρί κ.α.), βούτυρο 

Πολυφαινόλες: κρεμμύδια, τσάι, κακάο, μέλι, βότανα και μπαχαρικά

Βοηθούν τα συμπληρώματα;

Πολλοί ίσως θα σκεφτούν: "γιατί να μην πάρω ένα συμπλήρωμα βιταμίνης ή πολυβιταμίνης για να είμαι σίγουρη -ος ότι δε θα αρρωστήσω;"

Η απάντηση είναι απλή: τα θρεπτικά συστατικά δε δρούν μεμονωμένα, αλλά σε συνεργασία με τα υπόλοιπα. Το πιο σημαντικό γεγονός όμως είναι ότι ο οργανισμός αξιοποιεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τα συστατικά στη φυσική μορφή τους παρά όταν απομονώνονται και προστίθενται τεχνητά σε ένα χάπι ή ένα σιρόπι ή μια σκόνη. 

Εκτός των άλλων, τα συμπληρώματα περιέχουν συνήθως πολύ μεγαλύτερες ποσότητες απο τις αναγκαίες για τον οργανισμό, οπότε προκαλούν ανισορροπίες σε κάποια άλλα συστατικά απο τη μια, ενώ απο την άλλη μπορεί να προκαλέσουν πολύ σοβαρές παρενέργειες (αφού κάποιες βιταμίνες αποθηκεύονται στον οργανισμό οπότε και αυξάνονται οι πιθανότητες τοξικών δράσεων).

Συμπερασματικά...

Η πιο απλή συμβουλή για να έχουμε καλή ανοσία και να μειώσουμε τις πιθανότητες ασθένειας ή λοίμωξης είναι να έχουμε μια ισορροπημένη διατροφή με επάρκεια σε ενέργεια και τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά για να αποφεύγονται οι ελλείψεις. Δεν πρέπει να υπερκαταναλώνεται κανένα θρεπτικό συστατικό ούτε φυσικά να προσλαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες απο αυτές που χρειαζόμαστε γιατί τότε επηρεάζεται αρνητικά το ανοσοποιητικό μας σύστημα. 

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Βιβλιογραφία

Corley D., Schuppan D. Introduction-Food, the Immune System , nad the Gastrointestinal Tract Gastroenterology 2015;148(6):1083-1086

Davison G., et al. Nutritional and Physical Activity Interventions to Improve Immunity, American Journal of Lifestyle Medicine 2016;10(3)

Calder PC. Feeding the immune system. Proceedings of the Nutrition Society 2013;72:299-309 

Kaminogawa S., Nanno M. Modulation of Immune Functions by Foods. eCAM 2004;1(3):241-250