Παρασκευή 30 Ιουνίου 2017

Γαλατόπιτα αντί…γαλακτομπούρεκου !

Η γεύση της θυμίζει το γνωστό και λατρεμένο, για πολλούς, σιροπιαστό γλυκό. Βέβαια, η πίτα αυτή έχει πολύ λιγότερα λιπαρά κι ελάχιστη ζάχαρη ανά μερίδα σε σχέση με το γαλακτομπούρεκο, ενώ αποτελεί ένα πλήρες γεύμα. Η συγκεκριμένη συνταγή προέρχεται απο τα χωριά της Φθιώτιδας, όπου οι νοικοκυρές, τα παλαιότερα χρόνια κυρίως (και σημερινές γιαγιάδες πλέον), ετοίμαζαν τη γαλατόπιτα για το καθημερινό τραπέζι, ως το βασικό τους φαγητό. Μπορείτε να την καταναλώσετε ως μεσημεριανό, βραδινό ή ακόμα και στο πρωινό σας, ενώ μεταφέρεται εύκολα στη δουλειά, στο γραφείο, στο σχολείο, στη βόλτα, στην εκδρομή.


Υλικά :

6 φλιτζάνια τσαγιού γάλα φρέσκο με λίγα λιπαρά
2 φλιτζάνια τσαγιού αλεύρι χωριάτικο 
1 πρέζα αλάτι
2 αβγά (προαιρετικά)
2/3  φλιτζανιού τσαγιού ελαιόλαδο
1 ποτηράκι κρασιού ζάχαρη
100 γρ. τυρί τύπου φέτα light
5-6 λετπά χωριάτικα φύλλα  


 Εκτέλεση :

Βάζετε σε μια κατσαρόλα το γάλα, το αλεύρι και το αλάτι, ανακατεύετε το μείγμα σε μέτρια φωτιά μέχρι να πήξει ελαφρά η κρέμα. Τότε αποσύρετε απο τη φωτιά και προσθέτετε τη ζάχαρη, τα αβγά (αν βάλετε) και το λάδι, ανακατεύετε πολύ καλά, να ομογενοποιηθεί το μίγμα, αφήνετε να κρυώσει καλά, με σκεπασμένο καπάκι. Στο μεγάλο ταψί του φούρνου (40εκ.) βάζετε λίγο λάδι και στρώνετε ένα ένα τα φύλλα ακτινωτά έτσι ώστε να εξέχουν λίγο απο το ταψί, ραντίζοντας με λίγο νερό το καθένα. Ενδιάμεσα στα φύλλα σκορπίζετε το τυρί. Πάνω απο το τελευταίο φύλλο βάζετε την κρέμα, αφού έχει κρυώσει καλά, την απλώνετε να έχει το ίδιο πάχος παντού.Τέλος φτιάχνετε τον κόθρο γυρίζοντας τα φύλλα προς τα μέσα, έτσι σχηματίζεται ένα "στεφανάκι" γύρω απο την πίτα στα τοιχώματα του ταψιού ενώ η υπόλοιπη επιφάνεια παραμένει ξεσκέπαστη. Ψήνετε σε μέτριο φούρνο (180 βαθμούς) στον αέρα κατά προτίμηση, μέχρι να ροδίσει η επιφάνεια και να ψηθεί καλά η βάση της πίτας. Σερβίρετε σε θερμοκρασία δωματίου ή κρύα. 

Σημείωση : το χωριάτικο αλεύρι είναι εκείνο με το κιτρινωπό χρώμα, το οποίο είναι κατάλληλο για πίτες και ψωμί. Για πιο "ανάλαφρη" γεύση αν θέλετε αντικαταστήστε το 1 φλιτζάνι αλεύρι με σιμιγδάλι.


Αθανασία Κακλαμάνου
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc 











Τρίτη 27 Ιουνίου 2017

Τα σχολεία τελείωσαν, ώρα για μάθημα…διατροφής!

Έφτασε το τέλος της σχολικής περιόδου και για φέτος. Οι τελευταίοι 9-10 μήνες ήταν για τα περισσότερα παιδιά αρκετά δύσκολοι αφού το πρόγραμμα τους ήταν γεμάτο με μαθήματα, διάβασμα, εξωσχολικές δραστηριότητες, μια ενασχόληση μ'ένα άθλημα για κάποια παιδιά, μια καλλιτεχνική αναζήτηση για κάποια άλλα. Όλες αυτές οι υποχρεώσεις σίγουρα έχουν επιβαρύνει σωματικά και ψυχολογικά τα παιδιά αλλά και τους γονείς, με αποτέλεσμα να μη δινόταν πιθανότατα, η ανάλογη προσοχή σε άλλες βασικές ανάγκες για κάθε παιδί, όπως η ανάγκη για σωστή και ισορροπημένη διατροφή. 

Τώρα λοιπόν, που τα δημοτικά σχολεία έκλεισαν, οι παιδικοί σταθμοί και τα νηπιαγωγεία ολοκληρώνουν κι αυτά τη φετινή σεζόν, είναι ευκαιρία οι γονείς να στρέψουν το ενδιαφέρον των παιδιών προς τη διατροφή. Υπάρχει τώρα πλέον πολύ περισσότερος χρόνος, ενδεχομένως και μεγαλύτερη προθυμία για ν'ακούσουν τα παιδιά και να δεχθούν πιο εύκολα όσα τους προτείνονται. Εξάλλου, το καλοκαίρι είναι μια ιδανική περίοδος για διατροφική εκπαίδευση καθώς αφθονούν τα φρούτα και τα λαχανικά. Επίσης τροφές όπως τα γαλακτοκομικά καταναλώνονται πιο εύκολα στις υψηλές θερμοκρασίες αφού τρώγονται συνήθως κρύα. 

Εκμεταλλευτείτε λοιπόν αυτή την περίοδο και μιλήστε στα παιδιά για την υγειεινή διατροφή. Εξηγήστε τους με τα κατάλληλα λόγια, ανάλογα και με την ηλικία τους, τη σημασία της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών. Συζητήστε μαζί τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει να αποφεύγονται τα πολλά γλυκά αλλά και τα έτοιμα τυποποιημένα τρόφιμα. Σχεδιάστε παρέα το καθημερινό διαιτολόγιο και πηγαίνετε μαζί για ψώνια στην αγορά, έτσι θα αντιληφθούν πιο εύκολα αυτά που τους λέτε θεωρητικά. Τέλος, τώρα που ο χρόνος δεν πιέζει, οργανώστε περισσότερα οικογενειακά γεύματα αλλά και εξορμήσεις-εκδρομές στην παραλία και στη φύση γενικότερα, επιλέγοντας υγιεινά τρόφιμα για την παρασκευή εύκολων και θρεπτικών φαγητών-σνακ. Έτσι θα τα βοηθήσετε να ενσωματώσουν περισσότερες αλλαγές στο καθημερινό τους διαιτολόγιο και να υιοθετήσουν μια πιο υγιεινή διατροφή. Κάνετε αυτή την προσπάθεια φέτος και θα δείτε ότι αξίζει τον κόπο. 

Εύχομαι σε όλους, μικρούς-μεγάλους, ένα χαρούμενο και δημιoυργικό καλοκαίρι ! 


Αθανασία Κακλαμάνου
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc 

Σάββατο 24 Ιουνίου 2017

Τα τρόφιμα ολικής άλεσης στη δίαιτα του διαβητικού

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αύξηση στην παραγωγή και διάθεση των προϊόντων ολικής άλεσης και πλέον οι περισσότερες εταιρείες τροφίμων διαθέτουν στη γκάμα τους τα συγκεκριμένα τρόφιμα. Με τον όρο "ολικής άλεσης" εννοούμε κυρίως τα τρόφιμα που παρασκευάζονται απο αλεύρι ολικής άλεσης, το οποίο προκύπτει όταν τα δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, βρώμη, ρύζι) αλέθονται ολόκληρα, δηλαδή μαζί με το φλοιό τους. Ολικής άλεσης τρόφιμα μπορούν να προκύψουν και απο την άλεση διάφορων σπόρων, όπως π.χ. το σουσάμι. Έτσι, σήμερα μπορεί κανείς να βρεί εύκολα στην αγορά τρόφιμα ολικής άλεσης διαφόρων ειδών (δημητριακά, ψωμί και παράγωγα, ζυμαρικά, ταχίνι κ.α.) και να τα προμηθευτεί σε σχετικά καλές τιμές. 
Τα τρόφιμα ολικής άλεσης συστήνονται ιδιαίτερα σε άτομα με διαβήτη. Το ερώτημα είναι αν μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα αυτά και με ποιό τρόπο. Αρκετές μελέτες δείχουν ότι η κατανάλωση τροφίμων ολικής άλεσης απο διαβητικούς επηρεάζει θετικά διάφορες παραμέτρους που σχετίζονται με το νόσημα.
Πιο συγκεκριμένα, μελέτες έχουν δείξει ότι η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών (βασικό συστατικό των τροφίμων ολικής άλεσης) οδηγεί σε μείωση της γλυκόζης νηστείας (πρώτη πρωινή μέτρηση ζαχάρου στο αίμα). Επίσης, όσοι διαβητικοί συμπεριλαμβάνουν στη δίαιτά τους τρόφιμα ολικής άλεσης παρατηρούν μια ελάττωση στη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη. Επιπλέον, έχει φανεί σε αρκετές έρευνες ότι η αύξηση  των φυτικών ινών στη δίαιτα συμβάλλει στη μείωση της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων του αίματος, γεγονός ιδαίτερα σημαντικό καθώς σε αρκετά άτομα με διαβήτη τα αυξημένα λιπίδια συνυπάρχουν κι αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Τέλος, μια δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες βοηθά το άτομο να διατηρήσει το σωματικό του βάρος στα επιθυμητά επίπεδα, κάτι  το οποίο είναι  κεφαλαιώδους σημασίας για τα άτομα με διαβήτη. 
Ποιά είναι όμως εκείνη η ποσότητα που συστήνεται, πρακτικά πόσο θα πρέπει να καταναλώνει ένας διαβητικός για να δει όλα αυτά τα οφέλη ; Οι πρόσφατες συστάσεις για τα άτομα με διαβήτη είναι να προσλαμβάνουν στο καθημερινό τους διαιτολόγιο 30 γραμμάρια φυτικών ινών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει να καταναλώνονται σε κάθε γεύμα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, όπως είναι για παράδειγμα οι φρέσκιες ωμές σαλάτες, τα όσπρια, τα φρούτα, οι ξηροί καρποί. Επίσης θα πρέπει τα ζυμαρικά, το ψωμί, τα δημητριακά ν' αντικατασταθούν απο τα αντίστοιχα ολικής άλεσης.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα διατροφής πλούσιας σε φυτικές ίνες είναι η μεσογειακή διατροφή. Υιοθετώντας λοιπόν μια μεσογειακού τύπου δίαιτα, που περιλαμβάνει πλήθος λαχανικών, φρούτων, σπόρων και γενικά τροφίμων με τη λιγότερη δυνατή επεξεργασία, ο διαβητικός μπορεί να ρυθμίσει καλύτερα το ζάχαρό του και να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών της νόσου, όπως υποστηρίζεται κι απο σχετικές μελέτες.


Αθανασία Κακλαμάνου
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc 


Βιβλιογραφία :
  
  • Robert E. Post, Arch G. Mainous III, et al. Dietary fiber for the treatment of type 2 diabetes mellitus : A meta-analysis. J Am Board Fam Med 2012;25:16-23
  • Alison B. Evert, Jackie L. Boucher, et al. Nutrition therapy recommendations for the management of adults with diabetes, Position Statement. Diabetes Care, vol. 36, 2013
  • Michael Georgoulis, Meropi D. Kontogianni and Nikos Yiannakouris. Mediterranean Diet and Diabetes : Prevention And Treatment. Nutrients, 2014;6:1406-1423
  • https://www.diabetes.org.uk
 

Τετάρτη 21 Ιουνίου 2017

Διατροφή το καλοκαίρι: οδηγός επιβίωσης



Το καλοκαίρι έφτασε και αναμένεται ν’αλλάξει λίγο πολύ την καθημερινότητά μας, βελτιώνοντας τη διάθεσή και δίνοντας ευκαιρίες για πιο χαλαρές, ξένοιαστες στιγμές. Σε αυτή τη χαλαρότερη γενικά ατμόσφαιρα επηρεάζονται και οι διατροφικές μας συνήθειες, καθώς αλλάζει το πρόγραμμα των περισσοτέρων, αφού αυξάνονται οι έξοδοι για φαγητό, καφέ ή ποτό και φυσικά πλησιάζουν και οι διακοπές για την πλειονότητα των εργαζομένων.
Η καλοκαιρινή περίοδος μπορεί να κρύβει διατροφικές “παγίδες” κι αν δεν ήμαστε προσεκτικοί κινδυνεύουμε το φθινόπωρο να βρεθούμε προ δυσάρεστων εκπλήξεων, όσον αφορά τη ζυγαριά μας. Όσοι λοιπόν, ενδιαφέρονται να διατηρήσουν σταθερό το βάρος τους κι ανησυχούν για το πώς θα το πετύχουν, δεν έχουν παρά να ακολουθήσουν τις παρακάτω συμβουλές :

- Προσοχή στα λαδερά
Τα φασολάκια, οι μπάμιες, οι μελιτζάνες, τα γεμιστά κ.α. έχουν την τιμητική τους το καλοκαίρι, αφού καταναλώνονται αρκετά συχνά μέσα στην εβδομάδα. Αυτό που πρέπει να προσέξετε είναι η ποσότητα του λαδιού. Χρησιμοποιήστε το με μέτρο, μαγειρεύοντας σε χαμηλή φωτιά και με προσθήκη πολύ λίγου νερού ώστε να αποκτήσει γεύση το φαγητό από τα υγρά των λαχανικών. Αν επιμένετε πάντως να βάλετε αρκετή ποσότητα στο μαγείρεμα, τουλάχιστον σερβίρετε τη μερίδα σας με τρυπητή κουτάλα, ώστε να καταναλώσετε λιγότερο λάδι και φυσικά περιορίστε το βούτηγμα του ψωμιού ! 

Με μέτρο οι μεζέδες
Ποιός δεν έχει επισκεφτεί το καλοκαίρι ένα ταβερνάκι, ένα μεζεδοπωλείο, ένα ουζερί-τσιπουράδικο και δεν έχει παραγγείλει διάφορους μεζέδες ή τη γνωστή “ποικιλία” που σερβίρεται σχεδόν παντού…Τα περισσότερα από αυτά τα μεζεδάκια είναι τηγανιτά (κολοκυθοκεφτέδες, τυροκροκέτες, κεφτεδάκια) ενώ κάποια άλλα περιέχουν αρκετά λιπαρά (πατατοκροκέτες, τυροπιτάκια, σαλάτες-αλοιφές π.χ. τζατζίκι και τυροκαυτερή). Οπότε αν δε μπορείτε ν’αποφύγετε τις συχνές επισκέψεις σε αυτά τα μαγαζιά (ή αν οργανώνετε ανάλογες συγκεντρώσεις στο σπίτι τακτικά) φροντίστε να περιορίσετε τον αριθμό και την ποσότητα όσων καταναλώνονται. Πρακτικά, γεμίστε το πιάτο σας μια φορά με ό,τι επιθυμείτε και φάτε με αργούς ρυθμούς, απολαμβάνοντας την παρέα και τη συζήτηση παράλληλα. 

-  Περιορίστε τα ποτά ! 
Φυσικά στα κάθε είδους εστιατόρια το φαγητό συνοδεύεται με ποτό, μπύρα ή ούζο συνήθως το καλοκαίρι. Προσοχή κι εδώ στην ποσότητα. Κάθε άλλο παρά αθώα για τη σιλουέτα σας είναι και τα ποτά που σερβίρονται στα διάφορα καφέ και μπαρ. Οσο περισσότερο αλκοόλ περιέχουν τόσο πιο θερμιδογόνα είναι (στην κορυφή της λίστας βρίσκονται βέβαια τα κοκτέιλ) και φυσικά αν συνοδεύονται με ξηρούς καρπούς ή διάφορα τσιπς επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο το στομάχι και τελικά το σώμα.

Καταργήστε τα αναψυκτικά !  
Ο μόνος τρόπος για να ξεδιψάσετε πραγματικά είναι το νερό. Όλα ανεξαιρέτως τα αναψυκτικά και τα ποτά τύπου κόλα περιέχουν πολύ μεγάλες ποσότητες ζάχαρης αλλά καμία άλλη θρεπτική ουσία, άρα επιβαρύνουν σημαντικά τον οργανισμό. Φανταστείτε να συνδυαστούν και με αλκοολούχο ποτό, τότε τα πράγματα μπορεί να πάρουν επικίνδυνη τροπή αφού ο συγκεκριμένος συνδυασμός αυξάνει την απορρόφηση αλκοόλ από τον οργανισμό, οπότε επιταχύνεται η μέθη. 

Περιορίστε τα ροφήματα και τους χυμούς ! 
Οι φρέσκοι χυμοί μπορεί να είναι απολαυστικοί το καλοκαίρι όμως έχετε υπ’ όψιν ότι 1 ποτήρι φυσικό χυμός αντιστοιχεί σε 3-5 φρέσκα φρούτα, άρα κι εδώ χρειάζεται μέτρο. Επίσης τα διάφορα milkshake αλλά και οι καφέδες με σοκολάτα, σιρόπι, μπισκότο κι άλλα παρόμοια πρόσθετα μπορεί να ξεπεράσουν ακόμα και τις 400 θερμίδες, ένα ολόκληρο γεύμα δηλαδή !

Παγωτό:λίγο και καλό…
Τελευταία αναφέρω τα παγωτά. Όχι δεν απαγορεύονται, αλλά συνιστάται να καταναλώνονται με μέτρο, 2-3 φορές την εβδομάδα είναι αρκετές. Προτιμήστε τα απλά παγωτά κι αποφύγετε την προσθήκη σιροπιού, ξηρών καρπών, σαντιγύς, μπισκότου κ.α. Προσπαθήστε να φτιάξετε το δικό σας, σπιτικό παγωτό, κυκλοφορούν πολλές κι εύκολες συνταγές πλέον. Βρείτε αυτή που σας ταιριάζει και απολαύστε το αγαπημένο γλυκό του καλοκαιριού χωρίς τα πρόσθετα και τις χρωστικές των παγωτών του εμπορίου. Ειδικά εάν έχετε μικρά παιδιά αυτό θα έλεγα ότι επιβάλλεται!



Αθανασία Κακλαμάνου
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSC