Σχετικά πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι που έχουν διαβήτη παρουσιάζουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια, σε σχέση με ηλικιωμένους που δεν έχουν διαβήτη. Αν και τα σύγχρονα φάρμακα έχουν βελτιώσει σημαντικά τις επιπλοκές του διαβήτη που απειλούν τη ζωή του ασθενή, εντούτοις φαίνεται ότι υπάρχουν ταυτόχρονα και επιπλοκές στις λειτουργίες του εγκεφάλου, που αναπτύσσονται σταδιακά στα άτομα με διαβήτη και επιδρούν πολύ αρνητικά στην ποιότητα ζωής.
Πώς σχετίζεται ο διαβήτης με την άνοια
Τα υψηλά επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης σχετίζονται με χαμηλότερα σκορ σε δοκιμασίες γνωστικής λειτουργίας, όπως δείχνουν αρκετές έρευνες. Εξάλλου, μελέτες καταδεικνύουν ότι η υπεργλυκαιμία (αυξημένο ζάχαρο στο αίμα) που παραμένει χωρίς αντιμετώπιση αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες το άτομο να εμφανίσει άνοια, ακόμα κι αν δεν έχει διαγνωσθεί επίσημα με ζαχαρώδη διαβήτη.
Μια μεγάλη μελέτη που παρακολούθησε ασθενείς για 12 χρόνια έδειξε ότι οι διαβητικοί ασθενείς παρουσίασαν μεγαλύτερη έκπτωση της γνωστικής λειτουργίας καθώς δυσκολεύονταν να επεξεργαστούν πληροφορίες κι είχαν αδύναμη μνήμη, σε σχέση με μη διαβητικούς ασθενείς.
Επιπλέον, έχει αναφερθεί μείωση του μεγέθους του ιππόκαμπου (δομή του εγκέφαλου σχετική με τη μνήμη) σε ηλικιωμένους διαβητικούς ασθενείς, γεγονός που αποτυπώνεται σε μαγνητικές τομογραφίες. Τελικά σύμφωνα με τους ερευνητές, η παρουσία διαβήτη αυξάνει 1,5 έως και 2 φορές την πιθανότητα εμφάνισης άνοιας.
Υπάρχουν ασθενείς που κινδυνεύουν περισσότερο;
Φαίνεται ότι κάποιοι παράγοντες μεταξύ των διαβητικών αυξάνουν περισσότερο την πιθανότητα εμφάνισης άνοιας. Συγκεκριμένα, οι διαβητικοί που ζουν με τη νόσο παραπάνω απο 5 χρόνια έχουν 40-60% μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια σε σχέση με εκείνους που έχουν διαγνωσθεί σχετικά πρόσφατα με διαβήτη. Επίσης, όσο πιο αυξημένα είναι τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τόσο πιο πιθανό είναι ο διαβητικός να εμφανίσει άνοια-αυτό πάντως δεν ισχύει για διαβητικούς άνω των 85 ετών.
Όσοι διαβητικοί λαμβάνουν χάπια για τον έλεγχο του ζαχάρου έχουν λιγότερες πιθανότητες εμφάνισης άνοιας. Δεν ισχύει το ίδιο για εκείνους που κάνουν χρήση ινσουλίνης. Τέλος, όσα περισσότερα επεισόδια υπογλυκαιμίας κάνει ένας διαβητικός τόσο περισσότερο κινδυνεύει να εμφανίσει άνοια.
Ποιά η προτεινόμενη αντιμετώπιση;
Στους ηλικιωμένους ασθενείς με διαβήτη που έχουν ήδη εμφανίσει σημάδια άνοιας η επιθετική αντιμετώπιση δεν έχει νόημα. Γι αυτό δε συστήνεται μεγάλη απώλεια βάρους και χρήση πολλών φαρμάκων ταυτόχρονα για να ελεγχθεί καλύτερα το ζάχαρο-αυτές οι πρακτικές πιθανότερο είναι να επιδεινώσουν παρά να βελτιώσουν την κατάσταση.
Αυτό που προτείνεται είναι η διαχείριση του διαβήτη να ξεκινήσει σε νεότερη ηλικία και να γίνουν προσπάθειες ώστε να ελεγχθεί η υπεργλυκαιμία όταν ο διαβήτης έχει μόλις διαγνωσθεί, έτσι ώστε να προληφθούν οι μακροχρόνιες επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένου και της άνοιας.
Αθανασία Κακλαμάνου
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc
Βιβλιογραφία
Pal K., et al. Mild cognitive impairment and progression to dementia in people with diabetes, prediabetes and metabolic syndrome:a systematic review and meta-analysis. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 2018;53:1149-1160
Crane PK., et al. Glucose Levels and Risk of Dementia. N Eng J Med 2013;369(6):540-548
Pugazhenthi S., et al. Common Neurodegenerative Pathways in Obesity, Diabetes and Alzheimer 's Disease. Biochim Biophys Acta 2017;1863(5):1037-1045
Tumminia A., et al. Type 2 Diabetes Mellitus and Alzheimer's Disease:Role of Insulin Signalling and Therapeutic Implications. Int J Mol Sci 2018;19:3306
Biessels GJ., Despa F. Cognitive deckline and dementia in diabetes:mechanisms and clinical implications. Nat Rev Endocrinol 2018;14(10):591-604
