Λάδι καρύδας:πόσο υγιεινό είναι τελικά;

Τα τελευταία χρόνια η πώληση και η κατανάλωση του έλαιου καρύδας έχει αυξηθεί σημαντικά και στην Ελλάδα. Βασικό ρόλο σε αυτό παίζουν οι στρατηγικές μάρκετινγκ και οι διάφορες εταιρείες παραγωγής αλλά και διάθεσης του προϊόντος οι οποίες προωθούν πολύ το λάδι καρύδας διαδίδοντας ότι είναι μια άκρως υγιεινή επιλογή για τη διατροφή μας. 

Το λάδι καρύδας προσφέρει, κατά τους υποστηρικτές του, πολλά οφέλη σε όποιον το χρησιμοποιεί στο φαγητό. Τα σημαντικότερα είναι απώλεια βάρους, ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, υποστήριξη της καλής καρδιακής λειτουργίας και ενίσχυση της μνήμης. Είναι όντως έτσι; Τι δείχνουν οι επιστημονικές μελέτες;

Ποιά η σύστασή του;

Το λάδι καρύδας αποτελείται αποκλειστικά απο λιπαρά οξέα, δεν έχει χοληστερόλη αλλά ούτε και βιταμίνες. Τα λιπαρά του είναι κατά κύριο λόγο κορεσμένα (85%) ενώ περιέχει μονοακόρεστα λιπαρά σε ποσοστό περίπου 6%. Τα κορεσμένα λιπαρά είναι τα λεγόμενα "κακά" λιπαρά καθώς, όπως προκύπτει απο πλήθος μελετών, ευθύνονται για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων αλλά κι άλλων πολλών χρόνιων παθήσεων και ασθενειών.

Τα κορεσμένα λιπαρά που περιέχονται στο λάδι καρύδας είναι τα περισσότερα σε σύγκριση με αυτά των υπολοίπων λιπαρών υλών (ενδεικτικά σε 1 κουταλιά σούπας ελαίου καρύδας περιέχονται 11 γραμμάρια κορεσμένων λιπαρών ενώ στην ίδια ποσότητα φοινικέλαιου περιέχονται 6,7 γραμμάρια και σε 1 κουταλιά ελαιόλαδου μόλις 1,8 γραμμάρια κορεσμένων).

Γιατί προωθείται ως υγιεινό;

Οι ιστοσελίδες και τα βιβλία που ισχυρίζονται ότι το λάδι καρύδας είναι ωφέλιμο, αναφέρουν ότι σε αυτό περιέχονται τριγλυκερίδια μέσης αλύσου, τα οποία δε συμπεριφέρονται όπως τα υπόλοιπα κορεσμένα λιπαρά που βρίσκονται στα ζωικά τρόφιμα και κάνουν κακό στην υγεία μας. 

Η πραγματικότητα είναι ότι, μέσα απο έρευνες, διαπιστώθηκε ότι τα τριγλυκερίδια που υπάρχουν στο λάδι καρύδας έχουν διαφορετική δομή, μεταβολίζονται κι απορροφώνται διαφορετικά στον οργανισμό απο τα ωφέλιμα (κατά τ άλλα) τριγλυκερίδια μέσης αλύσου. Οπότε ουσιαστικά, το λάδι καρύδας δεν έχει στη σύστασή του τα λιπαρά αυτά που θεωρούνται επωφελή για τον οργανισμό μας.

Λάδι καρύδας και λιπίδια αίματος

Σύμφωνα με μια μεγάλη ανασκόπηση μελετών που δημοσιεύθηκε πριν λίγα χρόνια (2016) δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το λάδι καρύδας προστατεύει απο την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων. 

Συγκεκριμένα, η μελέτη αυτή εξέτασε τα αποτελέσματα 21 επιμέρους μελετών, οι οποίες ερεύνησαν την επίδραση του ελαίου καρύδας στα επίπεδα χοληστερίνης. Στις κλινικές δοκιμές οι εθελοντές  κατανάλωσαν διαφορετικά είδη λιπαρών (έλαιο καρύδας, βούτυρο κι ακόρεστα έλαια όπως το ελαιόλαδο). Όπως φάνηκε απο τα αποτελέσματα τα ακόρεστα λιπαρά δεν αύξησαν τη χοληστερίνη στο αίμα ενώ αντίθετα το λάδι καρύδας αύξησε και την ολική αλλά και τη κακή χοληστερίνη (LDL) στα ίδια περίπου επίπεδα με το βούτυρο. 

Γιατί όσοι το καταναλώνουν έχουν καλή υγεία;

Ένας άλλος ισχυρισμός όσων προωθούν ως υγιεινό τα λάδι καρύδας είναι το γεγονός ότι οι λαοί που παραδοσιακά καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες απο αυτό το λάδι έχουν γενικά καλούς δείκτες υγείας. 

Αυτό εξηγείται εύκολα αν δει κανείς ότι η διατροφή των αυτόχθονων, των Ιθαγενών και των υπολοίπων φυλών που ζουν είτε σε περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού είτε στην υποσαχάρια Αφρική είναι πλούσια σε μη επεξεργασμένα τρόφιμα. Οι λαοί αυτοί καταναλώνουν πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά ενώ βασική πηγή πρωτεϊνης αποτελεί το ψάρι. Οπότε σε καμία περίπτωση δε μπορούμε να συγκρίνουμε τη διατροφή των κατοίκων τροπικών χωρών με τη Δυτικού τύπου διατροφή που καταναλώνεται κυρίως στην Ευρώπη και στην Αμερική. 

Συμπερασματικά... 

Το λάδι καρύδας, λόγω του υψηλού ποσοστού κορεσμένων λιπαρών που περιέχει θα πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως και τα υπόλοιπα λίπη πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, όπως είναι το βούτυρο. Οι συστάσεις για την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών αναφέρουν ότι αυτά δεν πρέπει να ξεπερνούν το 7-10% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων.

Αθανασία Κακλαμάνου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Βιβλιογραφία

Eyres L., et al. Coconat oil consumption and cardiovascular risk factors in humans. Nutrition Reviews 2016;74(4):267-280

Wallace TC. Health Effects of Coconut Oil-A Narrative Review of Current Evidence. J AM Coll Nutr. 2018;5:1-11

Sankararaman S., et al. Are We Going Nuts on Coconut Oil? Curr Nutr Rep 2018;3:107-115

Boateng L., et al. Coconut oil and palm oil's role in nutrition, health nad national development:A review. Ghana Med J 2016;50(3):189-196

Lawrence GD. Dietary Fats and Health:Dietary Recommendations in the Context of Scientific Evidence. Adv Nutr 2013;4:294-302