Πολλές φορές όμως οι πληροφορίες που διακινούνται μέσω του διαδικτύου αλλά κι από στόμα σε στόμα δεν είναι άλλο παρά μύθοι (δηλαδή έννοιες και γεγονότα που δεν τεκμηριώνονται επαρκώς είτε αντικρούονται μέσα από επιστημονικά στοιχεία).
Έτσι υπάρχουν μύθοι και για τρόφιμα αλλά και για συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά.
Ας δούμε κάποιους συνήθεις διατροφικούς μύθους και την επιστημονική πραγματικότητα πίσω από αυτούς.
Μύθος: Καταναλώνετε αρκετό ασβέστιο για να έχετε γερά οστά
Πραγματικότητα: Αυτή η οδηγία που δίνεται πολύ συχνά έχει οδηγήσει στην πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων ασβεστίου, κυρίως μέσω συμπληρωμάτων. Το επιπλέον ασβέστιο δε φαίνεται να βοηθά ουσιαστικά στη σκελετική υγεία ενώ εμπεριέχει κι αρκετούς κινδύνους (π.χ. αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης πέτρας στα νεφρά, ακόμα και σε χαμηλές δόσεις), Η σύσταση είναι να καταναλώνεται τόσο ασβέστιο όσο χρειάζεται ο καθένας, μέσα από γαλακτοκομικά προϊόντα κυρίως, στα οποία περιλαμβάνονται επιπλέον στοιχεία που βοηθούν στην καλή υγεία των οστών, όπως είναι το μαγνήσιο.
Μύθος: Οι τροφές πλούσιες σε λίπος οδηγούν σε παχυσαρκία και κακή υγεία γενικότερα
Πραγματικότητα: Επειδή τα λιπαρά είναι πλούσια σε θερμίδες έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι είναι και παχυντικά. Όμως εάν κάποιος δεν ξεπεράσει το συνολικό αριθμό που χρειάζεται καθημερινά δεν έχει κίνδυνο να αυξήσει το βάρος του, ανεξάρτητα αν τρώει λιπαρά, πρωτεϊνες είτε υδατάνθρακες. Επιπλέον, υπάρχουν τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά με πολλά οφέλη (ταχίνι, ελαιόλαδο, φυστικοβούτυρο, ξηροί καρποί κ.α.). Το λίπος προσφέρει κορεσμό και γεύση οπότε συνήθως τρώγεται και σε μικρότερη ποσότητα.
Τέλος, πιο σημαντικό για την υγεία είναι ο τύπος των λιπαρών που καταναλώνει κάποιος. Έτσι τα κορεσμένα λιπαρά είναι πολύ επικίνδυνα ενώ τα πολυακόρεστα και τα μονο ακόρεστα λιπαρά παρέχουν προστασία έναντι πολλών παθήσεων και ασθενειών.
Μύθος: Οι φυτικές ίνες είναι όλες ευεργετικές για την υγεία
Πραγματικότητα: Η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών συμβάλλει στην πρόληψη πολλών χρόνιων παθήσεων. Υπάρχουν 2 τύποι ινών, οι αδιάλυτες και οι διαλυτές. Επίσης οι φυτικές ίνες περιέχονται ως φυσικά συστατικά σε αρκετά τρόφιμα (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, σπόροι κ.α.) ενώ οι "λειτουργικές" ίνες είναι προϊόν μεγάλης επεξεργασίας. Στη 2η περίπτωση απομονώνονται ή κατασκευάζονται στα εργαστήρια και προστίθενται σε τρόφιμα που στη φυσική τους μορφή δεν έχουν πολλές ίνες για να αυξηθεί η περιεκτικότητά τους. Οι λειτουργικές αυτές ίνες (πολυδεξτρόζη, ινουλίνη, ανθεκτικό άμυλο κ.α.) όχι μόνο δεν οφελούν αλλά έχουν κι αρκετές παρενέργειες, αφού μπορεί να οδηγήσουν σε πεπτικές διαταραχές και δυσαπορρόφηση άλλων σημαντικών για τον οργανισμό ουσιών.
Μύθος: Τα τρόφιμα που δεν περιέχουν γλουτένη είναι πιο υγιεινά
Πραγματικότητα: Τα τρόφιμα που δεν περιέχουν γλουτένη είναι κατάλληλα για άτομα που έχουν δυσανεξία στην πρωτεϊνη αυτή και για όσους πάσχουν απο κοιλιοκάκη. Εάν δεν ανήκετε σε αυτές τις κατηγορίες δεν υπάρχει λόγος να αποφεύγετε τη γλουτένη. Η δίαιτα ελεύθερη γλουτένης δεν είναι μια δίαιτα για να χάσετε βάρος κι αν την ακολουθήσετε είναι πολύ πιθανό να παρουσιάσετε ελλείψεις σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία κι άλλα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά.
Μύθος: Οι υδατάνθρακες παχαίνουν και ανεβάζουν το ζάχαρο
Πραγματικότητα: Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες δεν είναι απαραίτητα παχυντικά ούτε και ανθυγιεινά. Το αν θα παχύνει κανείς τρώγοντας υδατάνθρακες εξαρτάται απο την ποσότητα ενώ εάν επιλέξει απλούς, επεξεργασμένους υδατάνθρακες (γλυκά, τσιπς, αναψυκτικά, δημητριακά εμπορίου κλπ) θα έχει κάνει μια ανθυγιεινή επιλογή. Αντίθετα, τα ζυμαρικά, το ρύζι και το ψωμί ολικής άλεσης, τα φρούτα και οι σαλάτες αποτελούν παραδείγματα πολύ υγιεινών τροφίμων πλούσιων σε υδατάνθρακες, που μπορούν άνετα να ενταχθούν σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο.
Όσον αφορά στο ζάχαρο, οι υδατάνθρακες θα το επηρεάσουν πολύ εάν καταναλωθούν μόνοι τους (χωρίς παρουσία λιπαρών και πρωτεϊνης) και επίσης θα το αυξήσουν σε μεγάλο βαθμό εάν αυτοί οι υδατάνθρακες είναι απλοί κι επεξεργασμένοι.
Lesser L., et al. Nutriton Myths and Healthy Dietary Advice in Clinical Practice. Am Fam Physician 2015;91(9):634-638
Weight Loss and Nutrition Myths. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Disease (www.niddk.nih.gov)
Μύθος: Καταναλώνετε αρκετό ασβέστιο για να έχετε γερά οστά
Πραγματικότητα: Αυτή η οδηγία που δίνεται πολύ συχνά έχει οδηγήσει στην πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων ασβεστίου, κυρίως μέσω συμπληρωμάτων. Το επιπλέον ασβέστιο δε φαίνεται να βοηθά ουσιαστικά στη σκελετική υγεία ενώ εμπεριέχει κι αρκετούς κινδύνους (π.χ. αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης πέτρας στα νεφρά, ακόμα και σε χαμηλές δόσεις), Η σύσταση είναι να καταναλώνεται τόσο ασβέστιο όσο χρειάζεται ο καθένας, μέσα από γαλακτοκομικά προϊόντα κυρίως, στα οποία περιλαμβάνονται επιπλέον στοιχεία που βοηθούν στην καλή υγεία των οστών, όπως είναι το μαγνήσιο.
Μύθος: Οι τροφές πλούσιες σε λίπος οδηγούν σε παχυσαρκία και κακή υγεία γενικότερα
Πραγματικότητα: Επειδή τα λιπαρά είναι πλούσια σε θερμίδες έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι είναι και παχυντικά. Όμως εάν κάποιος δεν ξεπεράσει το συνολικό αριθμό που χρειάζεται καθημερινά δεν έχει κίνδυνο να αυξήσει το βάρος του, ανεξάρτητα αν τρώει λιπαρά, πρωτεϊνες είτε υδατάνθρακες. Επιπλέον, υπάρχουν τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά με πολλά οφέλη (ταχίνι, ελαιόλαδο, φυστικοβούτυρο, ξηροί καρποί κ.α.). Το λίπος προσφέρει κορεσμό και γεύση οπότε συνήθως τρώγεται και σε μικρότερη ποσότητα.
Τέλος, πιο σημαντικό για την υγεία είναι ο τύπος των λιπαρών που καταναλώνει κάποιος. Έτσι τα κορεσμένα λιπαρά είναι πολύ επικίνδυνα ενώ τα πολυακόρεστα και τα μονο ακόρεστα λιπαρά παρέχουν προστασία έναντι πολλών παθήσεων και ασθενειών.
Μύθος: Οι φυτικές ίνες είναι όλες ευεργετικές για την υγεία
Μύθος: Τα τρόφιμα που δεν περιέχουν γλουτένη είναι πιο υγιεινά
Πραγματικότητα: Τα τρόφιμα που δεν περιέχουν γλουτένη είναι κατάλληλα για άτομα που έχουν δυσανεξία στην πρωτεϊνη αυτή και για όσους πάσχουν απο κοιλιοκάκη. Εάν δεν ανήκετε σε αυτές τις κατηγορίες δεν υπάρχει λόγος να αποφεύγετε τη γλουτένη. Η δίαιτα ελεύθερη γλουτένης δεν είναι μια δίαιτα για να χάσετε βάρος κι αν την ακολουθήσετε είναι πολύ πιθανό να παρουσιάσετε ελλείψεις σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία κι άλλα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά.
Μύθος: Οι υδατάνθρακες παχαίνουν και ανεβάζουν το ζάχαρο
Πραγματικότητα: Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες δεν είναι απαραίτητα παχυντικά ούτε και ανθυγιεινά. Το αν θα παχύνει κανείς τρώγοντας υδατάνθρακες εξαρτάται απο την ποσότητα ενώ εάν επιλέξει απλούς, επεξεργασμένους υδατάνθρακες (γλυκά, τσιπς, αναψυκτικά, δημητριακά εμπορίου κλπ) θα έχει κάνει μια ανθυγιεινή επιλογή. Αντίθετα, τα ζυμαρικά, το ρύζι και το ψωμί ολικής άλεσης, τα φρούτα και οι σαλάτες αποτελούν παραδείγματα πολύ υγιεινών τροφίμων πλούσιων σε υδατάνθρακες, που μπορούν άνετα να ενταχθούν σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο.
Όσον αφορά στο ζάχαρο, οι υδατάνθρακες θα το επηρεάσουν πολύ εάν καταναλωθούν μόνοι τους (χωρίς παρουσία λιπαρών και πρωτεϊνης) και επίσης θα το αυξήσουν σε μεγάλο βαθμό εάν αυτοί οι υδατάνθρακες είναι απλοί κι επεξεργασμένοι.
Αθανασία Κακλαμάνου
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc
Βιβλιογραφία
Lesser L., et al. Nutriton Myths and Healthy Dietary Advice in Clinical Practice. Am Fam Physician 2015;91(9):634-638
Weight Loss and Nutrition Myths. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Disease (www.niddk.nih.gov)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.